A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

etmeK isteyen aiğer milletlerle ittifak ederek büyücek bir kuvvet teşkil etmekle veya edebilmek umuyla yaşıyorlar.
Biz, fırsat bekliyen milletlerdeniz. Millî kuvvetlerimizi şöylece bir gözden geçirirsek, Özbekistan sekenesiyle Kazak, Kırgız, Tatar ve Baş­kurtların yani «Orta Türk» dediğimiz Türklerin ve Türkmenlerin me­denî kuvveti tabiî Afganistandan ve İrandan eksik değildir. Türkistanda kendi milletimizden yetişen mütahassıs ve mütefenninlerin miktarı Or­ta ve Onasj'a devletlerinden ancak Hindistan ve Türkiyeden eksiktir. Heıe ticaret, sanat ve ziraatte Türkistanlılara Asyalılardan hiçbir kimse tekabeı edemez. Bu hususlarda Avrupalıîara da pek âlâ rekabet edebi­liyorlar. Fergane pamuk fabrikacılığmda, Khokand, Mergilan, Endican ve Bukharadaki türk müteşebbislerin tecrübesi Rus hükümetinin Avrupa sermayedarlarını himaye etmediği takdirde Türkistanlıların her zaman vaziyete hâkim olabileceğini göstermektedir. Binlerce yıl zarfında tekâ-. mul eden ırva ve İska babında ve ziraat kültürünün diğer teferruatı hu­susunda Türkistanlılara, Şarkta ancak Hintli ve Çinliler rekabet edebi­lirler. Rus çiftçisi hiçbir suretle rekabet edemez. Halbuki iktisat, ticaret Ve ziraat memleketinde devletin de esasıdır. Hülâsa ecnebî tasallut ve istilâsının ortadan kaldırılmasiyle hürriyeti istihsal edildikte bu cihetler­den Türkistanda Türkistanlılara rekabet edecek kimse yoktur. Tabiî asrı maarif hususunda gerideyiz. Fakat tecrübe ile sabittir ki, hareket bizzat iş adamı çıkarıyor.
Türkistan için en büyük ve en mühim iş, bugüne kadar çöllerde kalarak göçebe halinde yaşıyan Türkleri münbit ırmak havzalarına cel- bederek medenî hayata geçirmek, babalarımızın göçebe hayattaki fü­tuhatı neticesinde Türkistan hududu dışarılarına dağılmış olan müte- şettit kuvvetleri toplayıp Ortaasya ve Uzakşark Türklerinin nazarını, Türkistana * celbedebilmektir. Garp Türkleri için müstakil Türkiye ne ise, şark ve şimal Türkleri için de müstakil Türkistan odur. Tüskistanı, Türklüğü sevenler, bize hayırhah olup dağınık Tatar ya Kırgız veya Türkmen medeniyetleri yerine Türkistanda kurulacak Türk medeniyeti etrafında toplanmak istiyenler elbette birleşeceklerdir. Ve bunların teş­kil edecekleri kuvvet müteşettit bir halde kalan ve bugün Rusa hizmet etmekte olan teknik kuvvetlerimizi, mühendis ve agronomlarımızı da millî yola sokabilecektir.
_ Ş^unu da ehemmiyetle söyliyelim ki Türkistanın millî hareketi hiçbir vakit kendisiyle sınırdaş olan dindaş ve yahut ırkdaş olan devletlere yüklenmek esasında olmıyacaktır. Türkistan kendi başına müstakil bir hayat sahasıdır. Türkistan kendisine sahip olduğu gün kendi buğdayını yer, kendi namusundan yaptığı mensucatı giyer; fabrikaları için kendi

mahrukatı, kömürü kâfidir. Demiryolu ve vapurlarını kendi petroliyle yürütür, kendini müdafaa için de kendi barutu ve kendi bakır ve de- mirinden istifade eder. Türkistan için Ortaasyada sulh ve sükûn içinde yaşamak en mühim bir gayedir. O ancak kendisini toplamakla meşgul olur ve kendisi için hayırhahlar bulmıya çalışır ve bununla istikbal yol- larını temin eder.
Türkistan meselesinde bolşeviklerin ve diğer Rusların rolü mese­lesine gelince, bizim için rus rejiminin hepsi birdir. Bu husus cenubî Tür- kistanm rus idaresinde elli altmış ve şimalî Türkistanın iki yüz yıllık ta­rihiyle sabittir. Türkistan Çar’a karşı nasıl isyan etmişse, Bolşevikliğe karşı da aynı şekilde isyan etmiştir. Demek Türkistan için Türkistanlı­lara hiçbir muvafık rus hükümeti mutasavver değildir; şerait birdir. Her azmimizde ellerimizi bağlıyan, terakki ve inkişaf yolunda şeddi rahimiz olan bu mâni artık bertaraf olsun. Bizim bütün ümidimiz bize istikbalde de komşu olacak Rusyada Türkistanın istiklâlini kazanmasına müsait ve müstakil: olduktan sonra Rusların taaddi ve tecavüzlerine mâni olabile­cek bir vaziyetin tahaddüsüdür. Rusyada herhangi bir Tejim olursa ol­sun, istiklâlimizi bilfiil tanıyan Ruslara karşı fena bir düşüncemiz olmı- yacağı tabiîdir. Bizim bugün teveccühümüz evvelâ kendimize, soma.di­ğer gayrius (inorodits) milletlerin bu uğurdaki mesailerinde muvaffak ve kudretli olmalarmdadır. Biz onlarla birlikteyiz ve müşterek idealimi­zin tahakkuku yolunda olanlarla birlikte çalışacağız.»