A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva

 
2.5.3.  Manometrik datchiklar 
Sezgir elementining turiga qarab  manometrik datchiklarni quyidagilarga  
ajratiladi:  manometrik, silfonli va  membranali (2.14-rasm).
 
 
2.14 - rasm. Manometrik datchiklarning turlari. 
 
a - membranali, v - silfonli, s - manometrik. 

---

 
46
 
Manometrik termometrlar texnikaviy asbob bo’lib, termotizmning ish 
moddasi jihatidan gazli, suyuqlikli va  kondensasion turlariga  ajratiladi. Bu 
asboblar  -150
0
S dan 600 
0
S  gacha bo’lgan suyuliq va  gazsimon muhitlar 
xaroratini o’lchash uchun qo’llaniladi. Maxsus to’ldirgichli termometrlar  esa 
100
0
S  dan 1000 
0
S  gacha, bo’lgan  xaroratlarga mo’ljallangan.  
 
Asbobning  tizimi (termobalon, kapilyar  sig’imlari, ish  moddasi) asosan 
gaz (gazli asboblarda) va suyuqlik (suyuqli asboblarda) bilan  boshlang’ich 
bosimda to’ldiriladi. Тermobalon isishi bilan ishchi moddaning  bosimi oshadi. 
Buning  natijasida asboblardagi  membranalar, silfonlar  manometrik  quvurchalar 
xarakatlanishi  boshlanadi. Sezgir  elementlar  xolati o’zgarilishi natijasida ularga 
ulangan strelkalar xolatini o’zgartirib  kontaktlarni ishga  tushiradi. Ushbu 
datchiklarning o’lchash  chegaralari  ishchi  moddaning qaynash va qotish  
xaroratlari  bilan cheklanadi.  
 
Gazli manometrik termodatchiklarning o’ziga hos kamchiliklaridan  biri  
issiqlik  inersiyasining kattaligidir. Buning sababi:  termobalon devorlari  bilan uni  
to’ldirgan  gaz o’rtasidagi  issiqlik almashish koeffitsiyentining kichikligi  va  
gazning  o’tkazish  qobiliyatining pastligi.