A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva

9.2.  Elementlarning puxtaligini aniqlash va mustaxkamligini  
oshirish yo’llari.  
                    
Element yoki detalning puxtaliligi deyilganda element detalning ma’lum 
davr ichida (masalan profilaktik remontlararo davrda) buzilmay (radsiz) ishlash 
extimolligi tushiniladi. Elemetlarning va butun ARS ning puxtaligi  umuman 
quyidagi miqdorlar: ishlamay qo’yish xavfi, o’rtacha ish vaqti, ikki rad orasidagi 
o’rtacha ish vaqti, radsiz ishlash extimoli bilan xarakterlanadi. Rad deganda 
element yoki detal parametrlarning yo’l qo’yilgan chegaradan kutilmaganda chetga 
chiqishi yoki ularning to’la ishdan chiqishi tushuniladi. 
 
Bir tipli elementlar rad etishining xafliligi yi ko’rib chiqilayotgan vaqt 
intervali boshlanmasdan ishdan chiqgan detallar umumiy soninigrad etmay 
ishlashni davom ettirayotgan elemenlar soniga nisbati bilan aniqlanadi: 
Egri chiziq uch davrga bo’linadi: birinchi davr t vaqtga teng bo’lib, bundan 
rad etish ortiq  darajada xavfli bo’ladi va bu vaqtda barcha ishlab chiqarish 
nuqsonlari hamda xatolari aniqlanadi; t 2 vaqtga mos ikkinchi davrda radlar soni 
nisbatan kam bo’ladi va bu son amalda o’zgarmasdan qolib, sistema normal 
ishlaydi: t 3 vaqtga mos uchinchi davrda elementlarning qonuniy yeyilishi va 
eskirishi tufayli sodir bo’ladigan rad etishlar xavfi oshadi. 
 
Bir tipli elementlar rad etishining xafliligi Yi ko’rib chiqilayotgan vaqt 
intervali boshlanmasdan ishdan chiqgan detallar umumiy soninigrad etmay 
ishlashni davom ettirayotgan elemenlar soniga nisbati bilan aniqlanadi: