A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion

6.1-rasm. Kukunsimon to‘Idiruvchilar bilan to‘ldirilgan 
plastmassalar:  1-bog ‘lovchi asos; 2-kukunsimon to ‘Idiruvchi.
Kukunsimon 
to ‘Idiruvchilar 
bilan 
to‘ldirilgan 
plastiklar 
zamonaviy  materialshunoslikda  dunyo  miqyosida  keng  va  ko‘p  miq- 
dorda ishlab  chiqarilmoqda.  Bunday  plastmassalarda bogiovchi  asos 
sifatida  termoreaktiv  yelimlardan  (epoksid  yelimi,  fenolformaldegid 
yelimi,  furanformaldegid  yelimi  va  h.k.)  keng  foydalaniladi,  to i-  
diruvchi  sifatida  kvars,  chinni  tolkoni,  grafit,  vollastonit,  qum,  kaolin 
kabi  minerallardan  keng  foydalaniladi.  Bunday  materiallar  issiqbar- 
dosh  b o iib ,  ishqalanuvchi  detallarda  keng  ishlatiladi,  shuningdek, 
qurilish  materiallaridan  dekorativ  materiallar  olishda  keng  miqyosda 
ishlab  chiqarilmoqda.  Kukunsimon  to idiruvchilar  bilan  toidirilgan 
plastiklar  ancha  yengil,  arzon  va  ishlab  chiqarish  texnologiyasini 
qulay  va  arzonligi  bilan  bugungi  xaridorlar  uchun  m a’qul  kelmoqda. 
Tolalar  bilan  toidirilgan  plastmassalar  juda  yuqori  puxtalikka  va 
pishiqlikka  ega,  siljishdagi  va  cho‘zilishga  mustahkamligi  yuqori 
b o iib ,  metallarga  nisbatan  solishtirma  o girligi  4-8  marta  kamdir. 
Tolalar  bilan  toidirilgan  (sinchlangan)  plastmassalar  bugungi  kunda 
samolyotsozlik,  kemasozlik,  kosmonavtika  texnikalari,  avtomo-

---

bilsozlik  va  mashinasozilk  detallarini  tayyorlashda  juda  keng 
miqyosda  ishlab  chiqarilmoqda.  Quyidagi  6.1-jadvalda  shisha, 
uglerod,  organik tolalar  bilan  sinchlangan  plastmassalaming  mexanik 
xossalari keltirilgan.