A. V. Mavlonov

Bosh qismdan suv haydash. SHunday qaraganda gumbazli suv haydashdan farq qilmaydi. Bunda aksariyat litologik yoki tektonik uyumlarning bosh qismidan suv haydash jarayoni boshlanadi. Bu usul Qozog’iston, Ozarbayjon, G’arbiy Ukraina kabi neftli g’lkalardagi geosinklinal zonalarga mansub neft konlarida keng qg’llanadi.

Tg’siqli suv haydash aksariyat neft-gaz yoki gazkondensat konlarini qazib chiqarishda gaz uyumini neft uyumidan ajratish va ularni alohida-alohida ishlatish maqsadida qg’llanadi. Bunda haydovchi quduqlar orqali gaz va neft g’rtasidagi haydalgan suv xaqiqatdan ham ularga tg’siq vazifasini g’taydi hamda ikkalasiga ham bosim hosil qilib beradi. Natijada biz neftli va gazli uyumlarni kg’p muddat davomida mustaqil ishlataverishimiz mumkin. Bunda gaz uyumini kg’p muddat ushlab turishga hojat qolmaydi. Bu usul muvaffaqiyat bilan chegaradan tashqari suv haydash bilan birgalikda olib borilishi mumkin.

Qatlam xususiyatlariniig bir tekis sharoitida hamda qatlam yotish burchagi katta bg’lmagan hollarda bu usuldan yaxshi natijalar olinishi turgan gap. Bu usul Volgograd viloyatidagi, Baxshetev koni G’arbiy Sibirdagi Samotlar konining A qatlamlarida va boshqa joylarda muvaffaqiyat bilan qg’llangan va qg’llanmoqda.

SHunday qilib yuqorida bayon etilganlardan quyidagicha xulosa chiqadiki, neft konlarini qazib chiqarishni loyihalashtirganda ularda qg’llanishi mumkin bg’lgan suv haydash usullarining bir necha turlari qg’llanishi mumkinligini xisobga olish kerak va ularni qg’llash mg’ljallanmog’i lozim, qg’llanishi mumin bg’lgan turlari kg’pincha ish jarayonida va iqtisodiy tadqiqotlar qilinib hamda qazib chiqarish sharoitining boshqa xususiyatlarini inobatga olgan holda qg’llana boshlashi mumkin.