A toshmatov, sh sh. Magzumova



Download 3,67 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/102
Sana25.05.2023
Hajmi3,67 Mb.
#943643
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   102
Bog'liq
Psixiatriya va narkologiya va hamshiralik ishi. Toshmatov B.A

Quturish. 
Prodrom al davri kasallangan hayvon tishlaganidan 3-8 
hafta o ‘tgach boshlanib, ko‘z oldi tinishi, tajanglik va bezovtalik bilan 
nam oyon b o ‘ladi. K asallikning bosh lan ish davri u c h u n barch a 
q o ‘zg‘atuvchilaiga sezuvchanlikning keskin oshib ketishi xos. Kayfiyat 
pasayadi, xavotir va sababsiz qo‘rquv paydo bo 'lad i. K eyinchalik 
tutqanoqlar, spazm lar paydo bo ‘lib, tashqi ta ’sirlar (kuchii yorugiik, 
keskin tovushlar, turli hidlar) natijasida yuzaga keladi. Shuningdek, 
gidrofobiya yoki “suvdan qo'rqish”- suv ichishga harakat qilganda hiqildoq 
va qizilo‘ngach mushaklarining spazmlari kuzatiladi. Kasallik rivojlanish 
ch o ‘qqisida, tonik va kloni tutqanoqlar bilan bir qatorda, ongning 
namozshomsimon xiralashuvi yaqqol psixomotor qo‘zg‘alish, agressivlik, 
impulsiv harakatlar bilan kechadi. M otorikaning buzilishi kasallikning 
term inal — paralitik bosqichi uchun ham xos bo ‘lib, bem om ing ongi 
tiniq holatida kechadi.
Pnevmoniyalar. 
Eng ko‘p psixozlar holatlari krupoz pnevmoniyada 
uchraydi. Odatda, bem orlarning ruhiy holati kechqurun va tunda 
yomonlashadi. Mo'ljalning buzilishi, gallutsinatsiyalar kuzatilib, bemorlar 
qayeigadir qochishga intiladilar, ularni derazaga, eshikka “tortadi”. Og‘ir 
holatlarda delirioz ong buzilishlari kunduz kuni ham b o iish i mumkin. 
Yengil holatlarda ko'pincha galluLsinator buzilishlar, delirioz sindromning 
abortiv shakllari uchraydi.
Alkogol iste’mol qiluvchi shaxslarda, pnevm oniyalar natijasidagi 
psixozlar og'ir kechadi.
Epidemik yoki letargik ensefalit. 
Kasallik 2 bosqichda kechadi. 0 ‘tkir 
davrida (o‘ziga xos nevrologik sim ptom lardan tashqari) delirioz yoki 
delirioz-amentiv holatlar xavotir, ayniqsa, tungi vaqtda keskin qo‘zg‘alish, 
tip ik uyqu buzilishlari kuzatiladi. K eyinchalik, b a ’zida davom li 
remissiyadan so‘ng kasallik 
II 
bosqichga o ‘tib, u parkinsonizm belgilari 
bilan nam oyon b o ‘ladi. Bemorlarda nutq, m otorikaning sekinlashuvi, 
amim iyakuzatiladi. Bulaming fonidaturli giperkinezlar: oyoq-qo‘llar 
trem ori, tutqanoqli tirishishlar, impulsiv harakatlar kuzatiladi. Odatda, 
psixosensor buzilishlar rivojlanib, psixopatsimon shaxs o ‘zgarishlari 
kuchayib boradi. Yuqoridagi epidemik ensefalitning klinik xususiyatlari 
bosh miyaning po'stloqosti hosilalarini qaytmas tarzda zararlanishi bilan 
bog‘liq. Ba’zida bu bemorlarda epileptiform tutqanoqlar yuzaga keladi.
91


Bemorlar qat’iy nazorat va alohida parvarishga muhtojdirlar. Vasvasa 
kechinmalari va gallutsinatsiyalar ta ’siri ostida bemorlar o ‘zlariga jarohat 
yetkazishlari, derazadan sakrashlari mumkin. Ular, odatda, ovqatdan bosh 
tortadilar va tezda ozib ketadilar. Bunday bemorlami parvarish qilishda kichik 
tibbiy xodimning butun sutka davomida kuzatuvini tashkil qilish lozim.
ZAHM KASALLIG1DA RUHIY FAOLIYAT BU ZILISH LA RI
Zahm infeksiyasida barcha a ’zolar, shu jum ladan, bosh miya ham
zararlanishi m um kin. U ning ikkita shakli ajratilib, ular, bir xil 
qo‘zg‘atuvchi tom onidan keltirib chiqarilsa ham, o'zining yuzaga kelish 
vaqti hamda klinik belgilari bilan bir-biridan ancha farq qiladi. Bular: 1) 
bosh miya zahmi; 2) progressiv falajlik hisoblanadi.
Bosh miya zahmi neyroluesning eng erta shakli bo‘lib, odatda, kasallik 
yuqtirilishidan 3-5 yil o ‘tib, yetarli maxsus davolash o'tkazilm aganda 
yoki butunlay davolanmaganda rivojlanadi. U bosh miya qon tomirlari, 
uning pardalarining birlam chi zararlanishi, bosh miya m oddasida 
gum malar hosil bo'lishi bilan kechadi.
Bosh miya pardalarining sifilitik yallig‘lanishida m eningitlar, 
meningoensefalitlar rivojlanadi. Qon tom irlar zararlanganda ularning 
devorlarida patologik o ‘zgarishlar (yumshash o‘choqlari, qon quyilishlari, 
yorilishlar) paydo bo‘lib, ularning natijasida bosh miya to'qim asining 
qon bilan ta’minlanishi buziladi. Ba’zida insultlar kuzatiladi.
Zahm sistemali kasallik hisoblanadi, shuning uchun bosh miya zahm 
kasalligida ruhiy faoliyat buzilishlari bilan bir qatorda, nevrologik va 
umumsomatik buzilishlar kuzatiladi. 0 ‘ziga xos nevrologik simptomlar 
jumlasiga doimiy bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, qusish, turli o'choqli 
belgilar: Atgayl — Roberson sindromi (akkomodatsiya va konvergensiya 
reaksiyalari saqlangan holda qorachiqlarning yorug‘likka reaksiyasi 
yo'qolishi), anizokoriya, qovoqlar ptozi, g'ilaylik, eshituv qobiliyatining 
pasayishi kiradi. Shuningdek, agnoziya, apraksiya, m ono- va gemi- 
plegiyalar kuzatilishi mumkin.
Somatik simptomatika turli a ’zolar: jigar, aorta (sifilitik aortit) va 
boshqalarning zahm bilan zararlanishi bilan belgilanadi.
Psixopatologik buzilishlar kasallik shakllari va kechishining turli 
v ariantlarida nevrozsim on buzilishlar (em otsional n o tu rg 'u n lik , 
toliquvchanlik, yuzaki uyqu va h.k.) gallutsinator-paranoid belgilar, ong 
patologiyalari, psixoorganik sindrom belgilari bilan namoyon bo'ladi.

Download 3,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   102




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish