A toshmatov, sh sh. Magzumova

(raptus melancholicus)
deb nomlanadi va juda xavfli hisoblanadi.
Keksalik yoshida depressiya klinikasida ipoxondrik m azm undagi 
vasvasa g'oyalari ustunligi bilan kechishi mumkin. Bemorlar o'zlarining 
ichki a ’zolari chirib ketganligi, yuraklari to 'x ta b qoiganligi, m iyalari 
qurib qoiganligi, ovqat o'tm ayotganligi va h.k. larni e ’tiro f etadilar. Bu 
holatlarda depressiv-ipoxondrik sindrom haqida gap ketadi.
Ti pik maniakal vadepressiv fazalardan tashqari, maniakal-depressiv 
psixoz klinikasida aralash holatlar deb nom langan holatlar kuzatilib, 
u lard a b ir vaqtning o 'z id a h am m aniakal, ham depressiv triad a 
simptomlarini ko'rish m umkin. Eng katta amaliy ahamiyatga depressiv 
kayfiyat va nutq torm ozlanishining m otor qo'zg'alish bilan birgalikda 
rivojlanishi (ajitatsiyalangan depressiya) ega bo'lib, bu holat, ayniqsa, 
suitsidal fikrlarning amalga oshishi bilan xavflidir. Shuningdek, boshqa 
aralash holatlar ham kuzatilishi mumkin.
Kasallikning kechishi yorug'lik oraliqlari davrlarining bo'lishi bilan 
xususiyatli bo'lib, ular psixotik xurujlami bir-biridan ajratib turadi. Boshqa 
endogen psixozlardan farq qilib, bu yerda shaxs nuqsoni deyarli 
rivojlanmaydi.
Ba’zi holatlarda, maniakal-depressiv psixoz hissiyot fonining yaqqol 
bo'lm agan o'zgarishlari bilan ju d a yengil shaklda kechganda siklotimiya 
deb nomlanadi.
73

---

yuzi ko‘kimtir rangga kiradi. Keyinchalik klonik tutqanoqlar boshlanib, 
oyoq-qo‘l mushaklarining ritmik qisqarishlari bilan kechadi. Nafas 
harakatlari tiklanadi. Qorachiqlar kengayadi, pay reflekslari chaqirilmaydi. 
Ixtiyorsiz siydik va axlat ajralishi kuzatiladi. Klonik tutqanoqlar 1-2 minut 
davom etadi. Asta-sekin ular to ‘xtaydi va bem or chuqur uyquga ketadi. 
Bemor uyg‘onganidan so‘ng tutqanoqlar haqida xotiralar qolmaydi, 
ammo um umiy uringanlik hissiga k o ‘ra bemor o ‘zi bilan nima yuz 
berganligini bilib oladi. Epilepsiyada tutqanoqlar turli chastota bilan yuz 
berishi mumkin — yiliga 1-2 m artadan kuniga bir necha martagacha. 
Agar ular ketm a-ket yuz berib, ular oralig‘idagi bem orning xushi 
tiklanadigan tanaffuslar qisqa bo ‘lsa, bu holat tutqanoqlar seriyasi deb 
nomlanadi. Agar tutqanoqlar orasida bem or xushiga kelmasa, bu holat 
epileptik status deb nomlanadi. Bu holat bosh miyaning rivojlanib boruvchi 
shishi bilan kechadi va zarur tadbirlar ko‘rilmaganda o ‘lim bilan tugashi 
mumkinligi uchun ham xavflidir.
Generalizatsiyalashgan tutqanoq xurujlari faqat tonik yoki faqat klonik 
buzishi mumkin; bu tutqanoq shakllari bolalik yoshida uchraydi.
Generalizatsiyalashgan tutqanoqsiz epileptik xurujlar