A toshmatov, sh sh. Magzumova

Buyrak kasalliklariga
astenik belgilar, bosh og‘riqlari, ko'ngil behuzur 
bo'lishi, bosh aylanishi xos bo‘ladi. Yaqqol ruhiy buzilishlar og'ir 
intoksikatsiya bilan kuzatiluvchi surunkali buyrak yetishmovchiligi 
rivojlanganda kuzatiladi. Uremiyada uyqu buzilishlari (kunduzi uyquchanlik 
va kechasi uyqusizlik), epileptiform tutqanoqlar, karaxtlik, delirioz va 
amentiv ong buzilishlari kuzatiladi. Bunday simptomatikaning paydo 
bo'lishi shoshilinch gemodializ o ‘tkazish zaruratiga ishora qiladi.
Surunkali 
me ’da-ichak trakti kasalliklari
bo'lgan shaxslarda yuqori 
qo'zg'aluvchanlik, tajangiik, toliquvchanlik kuzatiladi. Bolalarda gijja 
invaziyasi natijasida kelib chiqqan intoksikatsiyalarda, xushdan ketish 
holatlari, epileptiform tutqanoqlar kuzatilishi mumkin.
Bazedov kasalligi
uchun o ‘ta qo'zg'aluvchanlik, keskin giperesteziya, 
kayfiyatning o'zgaruvchanligi xosdir. Yuqori faollik bilan bir qatorda, 
sezilarli toliquvchanlik, tafakkurning noproduktivligi kuzatiladi. Yaqqol 
autointoksikatsiyada gallutsinator-paranoid, katatonik buzilishlar, ong 
buzilishi holatlari yuzaga kelishi mumkin.
Miksedema.
Bu kasallikda bemorlar bo'shashgan, apatik, faoliyatsiz 
bo'lib qoladilar. Ularda atrof-muhitga bo'lgan qiziqish yo'qoladi, kayfiyat 
pasayadi. Kasallik og'ir kechganda delirioz va ongning namozshomsimon 
xiralashuvlari, epileptiform tutqanoqlar, katatonik simptomlar kuzatiladi.
Davolash
somatogen ruhiy buzilishlarda birinchi o'rinda asosiy somatik 
kasallikni davolashga qaratilmog'i darkor. Xavotir va ruhiy taranglik holatini 
bartaraf qilishda kichik miqdorda trankvilizatorlami qo'llash tavsiya etiladi.
96

---

Delirioz, namozshomsimon, maniakal qo‘zg‘alish holatlarida simptomatik 
tarzda neyroleptiklar qo'llaniladi. Shular bilan bir qatorda dezintoksikatsion 
va umumquwatlovchi davolash o'tkaziladi.