А. Теш абоев, С. Зайнобидцинов, Ш. Эрматов


ц у ш н и атом ора­ сидаги  м л со ф а



Download 8,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/199
Sana25.02.2022
Hajmi8,32 Mb.
#278807
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   199
Bog'liq
Qattiq jismlar fizikasi TESHABOYEV

ц у ш н и
атом ора­
сидаги 
м л со ф а . 
(2.22) ечимллрнм ( 2.20) 
ил 
(2.21) га олиб 
б о р и б  
Куйилсл. б а ъ л 1 амалллрдан сунг А ' на Л" а м и л т у д а я а р учун ик- 
кита теш лам а \ocii.i булади:
ОТ -■
& \ + 0 -
/II
Ё ± 1 Ё 2 ^ 1

А ' +
> ,
+ / 3 2е
‘ч ~
ш'
А ' +
СО'
+ Р :
А ' --- 0.
Л ’ 
П
т
(2.23)
(2.24)
Бу икки ч и ш ги й бир ж иисли гстл л м л л л р систсм аси булиб, 
Л  на Л" иомлълумлар о л ди л аш кунангувчилардлн тузилган 
л н 
ик, 
юнч 
11 
(детерм 
н и ш i t )
34


Р \Р 2
/3, + Р 2 е
п\
+ р 1е~“‘1
СО2
т ’
Р \ + &2
т ”
т"
= 0
(2.25)
булгандагина юкрридаги система маъноли ечимларга эга булади.
(2.25) аникдовчи очиб чикдлса, (О2 га нисбатан квадрат тенглама 
\оси л булиб, унинг ечимлари иккита булади:
aq_
2
w
Бунда,

ф
, + )3 2 
) ( т ' + т")
(2.26)
(2.27)
ш.
’о
т т
,У 1 = 16
Р Ф 2
т т ’
Ф \ + / Ы
\
(in' + т ') 2
Агар го ва <7 орасидаги богланиш (2.26) ва (2.27) куринишда булса, 
(2.22) ечимлар (2.20) ап (2.21) харакат тешламгпарини крноатланти- 
ради.
(2.26) 
ва (2.27) ечимлар асосида куйидаги му\им хулосалар ке­
либ чик;ади.
1. 
(2.26) ва (2.27) ифодалар тебранишларниНг икки тармогини 
аник^айди. (2.26) ифода тавсифлайдиган тармок,ни акустик тармок,
(2.27) тарм ок^и оптик тармок, дейилади. Мазкур ифодапардан
"„„(О) = 
( - ) } w iM
 (0) = 0
а 
а
(2.28)
муносабатлар 
акустик 
тармок, 
оптик тармоцдан пастда ж ой- 
< 
лаш ган, у нол такрорийликдан 
бош лангани \о л д а оптик тармок
анча к>к;ори такрорийликли теб- 
раниш ларни 
уз 
ичига 
олади 
(2.6 -чизма).
2. Акустик ва оптик тар- 

л и
мокларда тебранишлар феълини 
, ,
.




2 6-чип1и. n(q) бопнниш 
тармок^ари.
Караилик. (2.22) — (2.24) ифода- 
лардан
35


(2.29)
муносабат олиш мумкин. Уни чегараиип лолларда курайлик.
А) Чексиз узун гулкинлар долила
Бу хрлда
Демак, акустик тармокка тегишли тебраниш лар тулкинлари 
чексиз узун булганида атомлар бир фазада тебранади, яъни 
ы' = и ' булади. О птик тармокда эса бу \олла атомлар бир бирига 
К арш и
фазада тебранади, 
аммо уларнинг огирлнк 
маркази 
\аракатсиз кол ад и.
Биринчи тарм ок эластик акустик тулцинларга мое келади, 
шундан унинг номи келиб чиксам. И ккинчи тармок тебраниш ла­
ри оптик жи,\атдан фаол. яъни улар инфракизил нурланиш ни 
ютиш ва чикариш да катнаша олади, шунлан унинг номи келиб 
чикка н - Хаки катан, агар кристалл элементар ката гида иккита 
Карши 
ишорали ионлар булса, улар электрик диполдан иборат 
булиб, тебранпш жараёнида дипол моменти узгариб туради. Элек- 
тродинамикада курсагилиш ича, узгарувчап моментли дипол нур- 
ланиш ч и кара ва юта олади.
Б) Эпг киска узунликдаги тулкинлар \олид а
Унинг 
= Р , булган д а т г а д и л и куйидаги натижаларни беради:
л 
а
(2.22), (2.24) ифодалардап "
учун муносабат \оси л килинали.
т " {т ' \ол да акустик тармокла 
т ')т " \олда оптик тармокда
(2.31)
36


Демак, энг к,искд Я =  гул кин \о л и д а акустик тармокда енгил 
атомлар \аракатсиз, огирлари тебраниб туради, оптик тармокда 
эса аксинча.
В) 
яна бир \о л н и , яъни т = т ’ ва P t)/32 ,\олни курайлик. 
Юк,оридагига ухшаш тадутил окибатида бу ^олда
Энг киска акустик тулкинда, бу хрлда атомлар бир хил фазада 
тебранади. О птик тулкинда эса карши фазаларда тебранади. Виз 
олдин агар (2.9) дисперсия муносабати бажарилса, (2.7) ифода чо- 
пувчи тулкин (2.6) тенглама ечими булиш лигини курдик. Аммо
(2.7) гармоник тулкинлар бу занжирчадаги атомларнинг энг умумий 
Харакатини тавсифламайди. Бунинг учун (2.7) куринишдаги мум­
кин булган барча тулкинларнинг чизигай йигандиси олиниш и ке- 
рак. Э нг умумий ^олда атомнинг силжиши
куриниш да ифодаланиш и керак. Агар G атомдан таш кил топган 
занжирча каралса, у \олда:

Download 8,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish