A ta b ta c ta d 5 ta

VARIANT № 101

1. Achchiq bilan chuchukni totgan bilar, uzoq bilan yaqinni yurgan bilar. Ushbu gapda asos va bo’g’in teng keladigan so’zlar sonini aniqlang.

A) 4 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 5 ta

2. Mahmud Qoshg’ariyning «Devon-u lugotu-turk» asarida turklar asli nechta qabila ekanligi aytilgan?

A) 24 ta B) 30 ta C) 20 ta D) 25 ta

3. Yuqori tor unlilar to’g'ri berilgan qatomi toping.

A) u, e B) i, о С) a, o’ D) i, u

4. So’zlar ma’nosini ikkita keng unli farqlagan qatoктi toping.

A) tirgak - tirsak B) molik – malik

С) urush - urish D) ombor - ombur

5. Tarkibida sirgaluvchi va portlovchi tovushlar qatur kelgan so’z qatnashmagan gapni toping.

A) Chin do'stlikka hasad begonadir.

B) Farovonlik istasang, baxtli bo’lganingda ham do’st-yor orttir.

C) Dono bo’lmoq uchun bilimsizdan ham o’rganrnoq kerak.

D) Yozuv har bir xalqning ma’naviy boyligi, yuksak madaniyatga erishganligining o’ziga xos ko'rinishi sanaladi.

6. “Abadiy baxtim, qayt! Qayt, mangu kulfatim! Qayt, baxt-u kulfatim, azob-u davlatim, qayt!..” Ushbu qo„shiq matni qaysi manbasini aniqlang.

A) “Nur va soyalar”

B) “Devonu lug’atit turk”

C) “Naqorat”

D) “Oltovlon va ettinchi”

7. Qaysi baytda tashbehning o’xshamish, o’xshatilmish vosita unsurlari qatnashgan?

A) Ermas - alar tufrog’-u, sen nuri pok.

Xilqat alarg’a-u sanga - tiyra xok.

B) Pari ruxsoralarning ko’rkaboyi,

Yuzing navro’z-u, qoshing - bayram oyi

D) Sipehri husn ichindin moh, sen-sen,

Zamona xo’blarig’a shoh, sen-sen.

8. Quyosh yanglig’ yuzungizni yorutti,

Palakdek bizni sargardon yarotti

Qaysi qatordagi so’zning yopiq bo’g’ini qorishiq undosh bilan tugagan?

A) meshchan B) yigitcha

C) ko’ngilchan D) sochma

9. Qaysi gapdagi so’zlar imlosida tovush o’zgarishining ikki ti sodir bo’lgan?

A) O’z ko’nglingni ko’tarishning eng hi yo’li kimningdir ko’nglini ko’tarishdir.

B) Dangasa va yalqovlar hech qachon sanoqda bo’lmaydi.

C) Xullas, ana shunaqa gaplar, odamlar to’rtburchak elektron narsa ichida yashashlari mumkin ekan.

D) Haqiqat daraxtini toshga o’tqazganda ham qurimas.

10. Tug’ilib o’sgan shahringdan ayrilib yashashingga ko’zim yetmasdi, buni hammadan ham men juda yaxshi bilardim. Ushbu gapda fonetik o’zgarish asosida yozilgan so’zlarda necha o’rinda sirg’aluvchi shovqinli undoshlar ishtirok etgan?

A) 10 ta B) 9 ta C) 7 ta D) 8 ta

11. Bu falokatga yo’liqqan odamning jon achchig’idagi qichqirig’i edi, ammo Bill qayrilib ham qaramadi. (Jek London). Ushbu gapda fonetik o’zgarish asosida yozilgan so’zning nechtasi yasama so’z hisoblanadi?

A) uchtasi B) bittasi

C) ikkitasi D) to’rttasi

12. Bu manhus toj-u taxt... bu saltanat... insonlar ustidan hokimlik qilmoq istagi shunday shirin ekanki, uning niyati pokligiga kim ishonadi.... Ushbu gapda fonetik o’zgarish asosida yozilgan so’zlarda ishtirok etgan til undoshlari haqida berilgan to’g’ri hukmni toping.

A) portlovchi undoshlar soni 8 ta

B) jarangli undoshlar yetakchi va ko’makchi morfema tarkibida qo’llangan

C) jarangli sirg’aluvchi undoshlar soni 3 ta

D) sirg’aluvchi undoshlaming soni 4 ta

13. Qaysi javobdagi so’zlar tarkibida shovqinlilarga mansub bo’Imagan lab undoshi qatnashgan?

A) kabutar, baraka

B) rivoyat, qovun

C) avvalambor, muvaffaqiyat

D) afsona, nafosat

14. Qaysi javobda mutlaq qofiya qo'llangan bayt berilgan?

A) Mehnat-u alamlarga mubtalo Uvaysiyman, Qayda rad eli bo’lsa, oshno Uvaysiyman.

B) Ikki mahbubni ko’rdim, bir-birisin ko’rmagan, Ikkisining o’rtasig’a, do’stlar, qil ham sig’magan.

C) Ul na gumbazdir, eshigi, tuynugidin yo’q nishon, Necha gulgun pok qizlar manzil aylabdir makon.

D) Bukun, ey do’stlar, farzandi jononimni sog’indim, Gado bo’lsam, ne ayb, ul shohi davronimni sog’indim.

15. «Ignadek teshikdan tuyadek sovuq kiradi», - deyishsa, ishonmasdim. Ushbu gapda necha o’rinda so’zlar imlosida fonetik hodisa ro’y bergan?

A) 3 B) 2 C) 4 D) 1

16. Qaysi shoir o’ziga bog’ ma’nosini anglatuvchi taxallus qo’yadi?

A) Firdavsiy B) Navoiy

C) Ogahiy D) Rudakiy

17. Qaysi maqolda to rt o’rinda fonetik o’zgarish asosida yozilgan so’z mavjud?

A) Oltovlon ola bo’lsa,

Og’zidagini oldirar.

B) To’rtovlon tugal bo’lsa,

Tepadagini endirar.
C) Ilm - dilning chirog’i,

Maktab - ilm chorbog’i.

D) Yeridan ayrilgan yetti yil yig’lar,

Elidan ayrilgan o’lguncha yig’lar.

18. O’g’li borning o’rni bor,

Qizi borning qadri bor.

Qaysi so’zlarga ikkita so’z yasovchi morfema kctma-ket qo’shilganda, ikki xil fonetik o’zgarishni kuzatish mumkin?

1) taroq; 2) yig’i; 3) qiyin; 4) tarqa; 5) o’yin; 6) sariq.

A) 1, 2, 3, 4, 5, 6 B) 2, 3, 5

C) 2, 3, 5, 6 D) 1, 2, 3, 4, 5

19. Quyidagi baytda qanday badiiy san’at qo’llangan?

Shahri zindonidin ozod o’lub,

Tog’ni Shiriniga Farhod o’lub. (Gulxaniy)

A) tajnis B) irsoli masal

C) talmeh D) ruju’

20. Yangidan о’zida kuch-g’ayrat tuyardi, kelajagiga, o’z maqsadlarina erishishga umid uyg’onardi. Berilgan gap tarkibida fonetik o’zgarish asosida yozilgan so’zlar haqida to’g’ri fikrni toping.

1) Ushbu gap tarkibida fonetik o’zgarish bo’lmagan. 2) Fonetik o’zgarishga uchragan so’zlarda tovush tushgan va almashgan. 3) Fonetik o’zgarishga uchragan so’zlar soni 3 ta. 4) Fonetik o’zgarishga uchragan barcha so’zlarda tovush tushgan.

A) 1, 2, 3 B) 2, 3

C) 2, 4 D) 1, 2, 3, 4

21. Quyida keltirilgan gap tarkibidagi so’zlarga qo’shimcha qo’shilishi natijasida qanday fonetik o’zgarish(lar) ro’y bergan? Birovning narsasini so’roqsiz ravishda olish kechirilmas gunoh sanaladi.

A) tovush tushishi

B) tovush orttirilishi

C) tovush tushishi va almashishi
D) tovush almashishi

22. Quyida keltirilgan gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan so’zlar sonini aniqlang.

Xalqimizning tilagi bitta - tinchlik.

A) 4 ta В) 1 ta C) 2 ta D) 3 ta

23. Kim aytgan? «Mening bobolarim o’z davrining mashxur kishilar bo’lishgan ekan»

A) O’tkir Hoshimov B) Abdulla Oripov

C) Erkin Vohidov D) Asqad Muxtor

24. Xalq dostonchiligi taraqqiyotida juda rivojlangan davr bo’lgan sanani aniqlang.

A) X-XII B) XV-XVI

С) XIX-XX D) XIII-XIX.

25. Qaysi gapda tovush o’zgarishi sirg’aluvchiga tegishli?

A) Dildor hamon qimirlamas, otliqdan ko’z uzmas edi.

B) Xotini, bolalari bo'lganda shunaqa bo'lib yurarmidi?

C) Mana, xotinining yamoq-yasqoqqa o’rab yig'gan kimxoblari kuyib yotibdi

D) Burni va quloqlari sovuqdan ko'karib ketgan edi.

26. Kim yozgan? Dilbar kelinchakning ko'ksida g'ulu zardobi shoxiga tashlar ko’z qirin?”

A) Abdulla Oripov B) To'ra Sulaymon

C) O’tkir Hoshimov D) Asqad Muxtor

27. Qaysi javobda imlo qoidalariga muvofiq keladigan ikkita fonetik o’zgarish yuz bergan gaplar ko'rsatilgan?

1) Dangasa va yalqovlar hech qachon sanoqda bo’lmaydilar. 2) Fevral oyiga kelib? sovuqning shashti biroz pasaydi; 3) Mehnat bilan inoqlashsang, tan og'rig'ini ko’rmaysan. 4) O'zbekistonning xalqaro obro’yi kundan kunga oshib bormoqda.

A) 2, 4 B) 1,2,4 C) 1, 2 D) 2, 3

28. Nutqimizda portlovchi jarangsiz til undoshlari soni nechta?

A) 1 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta

29. Qasidadan ajralib chiqqan janrlarni aniqlang:

1) qasida; 2) vasf; 3) hajv; 4) marsiya; 5) fard; 6) masnaviy; 7) qit’a; 8) g'azal; 9) mustazod; 10) urjuza.

A) 2, 3, 4, 8 B) 1, 5, 6, 8

C) 1,7, 8, 10 D) 2, 3, 8, 9

30. Anbar Otin qaysi mumtoz shoirning jiyani?

A) Uvaysiy B) Zavqiy

C) Maxtumquli D) Ogahiy