1-topshiriq. „Talaba nizomi“ni o‘qib chiqing. Hujjatning zaruriy qismlarini
F A R M O Y I S H H U J J A T L A R I
Farmoyish hujjatlari asosan tashkilot rahbari (direktor)ning buyruq,
k o ‘rmatma, farmoyishlari asosida vujudga keladi.
B U Y R U Q
Mazkur huquqiy hujjat muayyan muassasa oldida turgan asosiy va
kundalik vazifalami hal qilish maqsadida qo‘llaniladi. Mohiyat-e’tibori bilan
buyruqlar ikkiga bo‘linadi: asosiy faoliyatga oid va kadrlar shaxsiy tarkibiga
oid.
Asosiy faoliyatga oid b u y ru q lar ishni tashkil qilish, muassasa yoki
uning bo‘limlari faoliyatini tartibga solishda qo‘llanadi.
Buyruq loyihasi bosh mutaxassislar, huquq maslahatchisi, bosh hisobchi
bilan kelishilgan holda tuziladi.
Buyruq matni muassasa blankasida yozilib, asoslovchi (kirish) va
farmoyish qismlardan tashkil topadi. Asoslovchi qismda buyruqdan maqsad,
shart-sharoit ko‘rsatiladi, asos qilingan buyruqqa (hujjatga) havola qilinadi.
Asoslashga ehtiyoj bo‘lmagan hollarda to‘g‘ridan-to‘g‘ri buyruqning farmoyish
qismi beriladi.
Buyruqning farmoyish qismi yangi satrdan «BUYURAMAN:» so‘zini
bosh harflar bilan ikki nuqta qo‘yib yozishdan boshlanadi. Shundan so‘ng
farmoyish yoziladi. Agar farmoyish bir nechta bo‘lsa, bandlarga ajratilib,
arabcha raqamlar bilan belgilanadi.
Farmoyishlarda biror vazifani kim, qanday va qachon bajarishi majhul
nisbatdagi fe’lning buyruq (III shaxs, birlik) shakli bilan ifodalanadi
(tayinlansin, belgilansin, o‘tkazilsin, qabul qilinsin kabi).
Farmoyish oxirida buyruqni nazorat qilish kimga yuklatilgani qayd
etiladi.
19
Ba’zan farmoyishdan so‘ng buyruqqa asos bo‘lgan hujjat nomi Iwtin
ko‘rsatiladi.
H ujjat m atnini tu/islida quyidagilarga am al qiling:
—
hujjat jo'natilayotgan (yozilayotgan) tashkilot nomini, mansabdor shax*
ismi, otasining ismi va familiyasini rasmiy nomlanishlariga to‘la muvofiq hold#
yozish;
— hujjat matniga aniq sarlavha qo'yib, sarlavhani bosh harflar biian yozish;
masalan: Xizmat safari haqida;
—
hujjat turiga muvofiq uning zaruriy qismlarini o‘rniga muvofiq
joylashtirish, tartibi, harflar hajmini to‘g‘ri belgilash;
«
— gap qurilishida so‘zlar tartibiga qat’iy rioya qilish; matnda ko‘chma ma’noli
so‘z va iboralarni, qochiriq yoki kinoyaga ishora qiluvchi birikmalarni,
mavhum ma’noli so‘zlarni qo‘llamaslik;
— murakkab tuzilishdagi jumlalardan, ritorik va his-hayajon mazmunidagi
gaplardan foydalanmaslik;
— norasmiy va asoslanmagan ma’lumot yoki dalillarni kiritmaslik;
—
muayyan andozaga solingan, qoliplangan, soha termini sifatida qabul
qilingan birikmalarni qo‘llash;
— qabul qilinmagan qisqartma va belgilami qo‘llamaslik;
— so‘zlar va gaplarda imlo me’yorlariga amal qilish, tinish belgilami o‘z
o‘miga to‘g‘ri qo‘yish, tuzatish yoki o‘chirishlarga yo‘l qo‘ymaslik;
— matnning yozilish sanasini, imzolovchi shaxs lavozimi va ismi-familiyasini
aniq ko‘rsatish. Masalan: 2004-yilning 18-oktabri, «Hashar» shirkati raisi Said
Olimov kabi.
20