A samatov, I. B. Rustamova

Qishloq xo'jaligida tarmoqlarni ratsional qo'shib olib borishning asosiy tamoyillari, maqsadi va shartlari quyidagilar:

1. 
   Resurs potensialidan - mehnat, yer, suv va moddiy resurslardan ancha samaraliroq foydalanish;
   
2. 
   Mahsulot birligi hisobiga minimal darajada mehnat xarajatlari va vositalar sarflab, maksimal miqdorda mahsulot olishni ta’minlash;
   

1. 
   Ishlab chiqarishning mavsumiyligini kamaytirish, yil davomida texnika va ish kuchidan to'liqroq foydalanish;
   
2. 
   Yil davomida aylanma vositalarning aylanishi va pul vositalarning bir tekis kelib tushishini ta’minlash va h.k.
   

Ixtisoslashtirish ishlab chiqarish yo'nalishini xarakterlaydi va hudud yoki xo'jalikning tarmoq strukturasini aniqlaydi. Qishloq xo'jalik ishlab chiqarishni oqilona ixtisoslashtirishning iqtisodiy ahamiyati quyidagilardan iborat:

1. 
   Ixtisoslashtirish bosh ishlab chiqarish vositasi — yerdan samarali foydalanish uchun sharoit yaratadi. Shu asosda dehqonchilik va chorva- chilik mahsulotlarining miqdorini ko'paytiradi hamda sifatini yaxshilaydi; 305
   

20 — Samatov, G‘. A. va boshq.

2. 
   Ixtisoslashtirish qishloqda mehnat resurslaridan yanada sama- raliroq foydalanishga imkoniyat yaratadi. Dehqonchilik va chorvachilik xodimlarining kasbiy mahoratini o‘zgartiradi, kadrlaming malakasi va mehnat unumdorligini oshiradi;
   
3. 
   Ixtisoslashtirish kapital qo‘yilmalar va asosiy vositalardan foyda- lanish samaradorligini oshirishning hal qiluvchi sharti hisoblanadi. Ishlab chiqarishga fan-texnika taraqqiyoti va ilg‘or tajribalami joriy qilishga imkoniyat yaratadi;
   
4. 
   Ixtisoslashtirish tovar mahsulotlarini ishlab chiqarish va sotish xarajatlarini pasaytirish hamda rentabellikni oshirishga sharoit yaratadi va h.k.
   

Qishloq xo'jaligini joylashtirish va ixtisoslashtirish ijtimoiy mehnat taqsimotining turli ko'rinishidir. Joylashtirish — alohida turdagi qishloq xo‘jalik mahsulotlari ishlab chiqarishni respublika zonalarida, ayrim viloyat, tumanlar va korxonalar bo'yicha miqdoriy taqsimlashni bildiradi.

Qishloq xo'jaligini joylashtirish uni ixtisoslashtirish bilan cham- barchas bog'langan. Ixtisoslashtirishni amalga oshirishda zona va korxonaiarning tabiiy va iqtisodiy sharoitlarini hisobga olish muhimdir. Natijada qishloq xo'jaligi ishiab chiqarishini oqilona joylashtirish ta’minlanadi.

Qishloq xo'jaligi zonalarini yoki alohida korxonalarni ixtisoslashtirish bosh(asosiy) tarmoqni ajratib olish va uning rivojlanishiga sharoit yaratishdir.