A samatov, I. B. Rustamova

Takror ishlab chiqarish ikki xil: oddiy va kengaytirilgan ho‘Iadi.

Oddiy takror ishlab chiqarishda jamg'arish boimaganligi uchun ishlab chiqarish jarayoni ilgarigi hajmda, ya’ni o'zgarmagan holda takrorlanadi.

Kengaytirilgan takror ishlab chiqarishda ishlab chiqarish hajmi, jamg'armadan foydalangan holda, kengaygan tarzda takrorlanib, yangilanib turadi.

Kengaytirilgan takror ishlab chiqarishda ekstensiv va intensiv yo‘Maridan foydalaniladi.

Qishloq xo'jaligida yalpi mahsulot ishlab chiqarishining o'sishiga quyidagi omillar ta’sir qiladi (17.1-rasm).

Qishloq xo'jaligi yalpi mahsulot miqdoriga ekin maydonlari va poda aylanishining tarkibi muhim ta’sir ko'rsatadi. Ekin maydonlari tarkibini takomillashtirish deganda, hosildorligi past ekinlar o'rniga hosildorligi yuqori bo'lgan ekinlarni ekib, ularning salmog'ini oshirish



17.1-rasm. Qishloq xo'jaligida yalpi mahsulot miqdoriga ta’sir etuvchi omillar. tushuniladi. Ancha yuqori hosilli ekinlar bilan ekin maydonlarini yanada kengaytirish dehqonchilik mahsulotlari yalpi hosilini ko'paytirish imkonini beradi.

Shuning uchun, qishloq xo'jaligi mahsuloti ishlab chiqarishni, harakatdagi resurslar potensialidan foydalanishni sifat jihatdan yaxshi- lashga asoslangan intensiv omillar asosida ko'paytirish maqsadga muvofiqdir.

Bu omillar ichida hal qiluvchi qishloq xo'jalik ekinlari hosildorligi va hayvonlar mahsuldorligini oshirishdir. Qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishiga mablag'ni ko'paytirib, mehnat, yer va moddiy resurslardan samarali foydalanib, mavjud o'zlashtirilgan yer resurslari va mavjud mol bosh sonidan qishloq xo'jalik ekinlari hosildorligi va mollar mahsuldorligini oshirish mumkin.

Ekstensiv omillarga ishlab chiqarish resurslarining miqdorini aks ettiradigan miqdoriy omillar kiradi. Xodimlar sonining, ekin maydon- larining, mollar bosh sonining, asosiy va material aylanma vositalar hajmining ko'payishi yoki kamayishi yalpi mahsulot miqdorining o'zgarishiga olib keladi.

Lekin qishloq xo'jaligida ishlab chiqarish resurslari — ish kuchi, yer, ozuqa, chorvachilik binolari va boshqalar — chegaralangani uchun ekstensiv asosda mahsulot ishlab chiqarish hajmini ko'paytirish asosiy omil hisoblanmaydi.

3. 
   Qishloq xojaligining yalpi mahsuloti tarkibi
   

Tarmoqlar bo'yicha qishloq xo'jaligi yalpi mahsulotining tarkibi quyidagicha boiadi: