A salimov, G. Axmedjonova

Sulzer Textil M8300 – kо‘p fazali tо‘quv dastgohi
Oxirgi  о‘n  yil  ichida  Sulzer  Textil  kompaniyasi  yangi  kо‘p 
fazali  tо‘quv  dastgohini  rivojlantira  borib,  M8300  kо‘p  fazali  tо‘-
quv  dastgohini  yaratdi.  M8300  kо‘p  fazali  tо‘quv  dastgohida  havo 
yordamida 4 ta arqoq ipi homuzaga birdaniga tashlanadi. M8300 kо‘p 
fazali tо‘quv dastgohida arqoq tashlash tezligi 5000 m/min dan yuqori 
bо‘lib,  bir  fazali  pnevmatik  tо‘quv  dastgohlaridagi  2000  m/min  ga 
nisbatan anchagina yuqoridir (6-jadval). 
6-jadval
Turli xil arqoq tashlash usullarida arqoq tashlash tezligi
Arqoq tashlash turi
Arqoq tashlash tezligi, m/min
Mokili
150–200
Mokili (yuqori tezlikli) 
350–500
Mitti mokili
700–1500
Arqoq tashlash turi
Arqoq tashlash tezligi, m/min
Rapirali
700–1400
Pnevmatik
1500–2000
Kо‘p fazali
2500–5000
Parijda  о‘tkazilgan  HTMKda  (ITMA-99)  Sulzer  Textil  kompa-
niyasi M8300 kо‘p fazali tо‘quv dastgohi tezligi 3230 ayl/min, arqoq 
tashlash  tezligi  esa  6088  m/min  bilan  ishlashini  kо‘rgazmada  na-
moyish etgan. Dastgohni sanoatdagi ishlash tezligi 2800 ayl/min. 
Bir  fazali  tо‘quv  dastgohlarining  ichida  pnevmatik  tо‘quv  dast-
gohlarining  tezligi  eng  yuqorisi  hisoblanadi.  Hozirgi  kungacha 
pnevmatik  tо‘quv  dastgohlarining  tezligini  oshirish  ustida  kо‘plab 
ishlanmoqda. Bugungi kunda bir fazali pnevmatik tо‘quv dastgohida 

---

57
eni  190  sm  bо‘lgan  oddiy  tо‘qimadan  bir  soatda  23  metr  ishlab 
chiqaradi. M8300 kо‘p fazali tо‘quv dastgohidagi tо‘qima ishlab chi-
qarish  texnologiyasi  har  qanday  bir  fazali  tо‘quv  dastgohlaridan, 
shuningdek,  pnevmatik  tо‘quv  dastgohlari  bilan  solishtirganda  ham 
yuqori  kо‘rsatkichlarga  egadir.  M8300  kо‘p  fazali  tо‘quv  dastgohi-
da  eni  190  sm  bо‘lgan  oddiy  tо‘qimadan  bir  soatda  69  metr  ish-
lab  chiqariladi.  Uzluksiz  arqoq  tashlashda  tezlik  20–25  m/s  (72–
90  km/soat)  atrofida  bо‘lishi,  iplarning  kuchlanishini  ancha  ka-
maytiradi.  Zamonaviy  bir  fazali  tо‘quv  dastgohlarida  hali gacha 
ilga rilanma-qaytma  harakatlanuvchi  mexanizmlardan  foydalanish-
ga  tо‘liq  barham  berilmagan.  M8300  kо‘p  fazali  tо‘quv  dastgohi-
ning yutuqlaridan biri dastgoh qismlarining barchasi aylan ma hara-
katlanuvchi  mexanizmlardan  tashkil  topganligi  natijasida  dastgoh 
unumdorligining yuqoriligidir. 
M8300  kо‘p  fazali  tо‘quv  dastgohida  dunyo  bо‘yicha  65%gacha 
bо‘lgan standart tо‘qimalar ishlab chiqarilmoqda. M8300 kо‘p fazali 
tо‘quv dastgohi texnolgiyasi bilan tо‘qima ishlab chiqarish jarayonida 
arqoq  ipini  yо‘qotish  va  tо‘qima  yuzasida  paydo  bо‘la digan  ayrim 
nuqsonlarning bо‘lishi bartaraf etilgan. 43-rasmda M8300 kо‘p fazali 
tо‘quv dastgohi kо‘rsatilgan. 
M8300 ko‘p fazali to‘quv dastgohida homuza ko‘p zvenoli sxema 
prinsipida  hosil  qilinadi.  Homuza  hosil  qiluvchi  elementlar  tanda 
iplarini yuqoriga ajratib, yuqorigi homuzani hosil qiladi. Egri shaklli 
43-rasm. Sulzer Ruti 
M8300 kо‘p fazali tо‘quv 
dastgohi

---

58
va aylanma harakatlanadigan barabanga (rotor) ho muza hosil qiluvchi 
elementlar о‘rnatilgan bо‘lib, ular homuza hosil qiladi (44-rasm). Bir 
necha  homuza  tanda  ipi  yо‘nalishida  birin-ketin  parallel  ravishda 
tо‘qimaning  eni  bо‘yicha  ochilib,  har  biriga  bir  vaqtda  arqoq  ipi 
tashlanadi. 4 ta arqoq ipi 1250 m/min tezlik bilan bir vaqtda homuzaga 
tashlanib, umumiy arqoq tashlash tezligi 5000 m/min ni tashkil etadi. 
Tо‘qima shakllantiruvchi baraban ikki xil diskdan: jipslash tiruvchi 
va homuza hosil qiluvchi va arqoq tashlash kanali bor elementlardan 
44-rasm. Tо‘qima shakllantiruvchi baraban diskining jipslashtiruvchi  
va homuza hosil qiluvchi elementlari
45-rasm. Tо‘qimani shakllantiruvchi baraban 
1 – homuza hosil qiluvchi element; 2 – jipslashtiruvchi grebyonka;  
3 – arqoq tashlash kanali; 4 – tanda yо‘naltiruvchi; 5 – yuqori homuza uchun 
tanda ipi; 6 – pastki homuza uchun tanda ipi
jipslashtirish 
elementi
arqoq 
ipi
baraban

---

59
tashkil topgan (45-rasm). Disklar navbatma-navbat ma’lum masofada 
umumiy valga о‘rnatib chiqiladi (46-rasm).
Quyida M8300 kо‘p fazali tо‘quv dastgohining asosiy texnik xa-
rakteristikasi keltirilgan.
7-jadval