А. С. К а р и м о в, М. М. М и р а й д а р о в, F. Р. Ш о ё к у б о в



Download 18,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/334
Sana22.02.2022
Hajmi18,47 Mb.
#98596
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   334
Bog'liq
Elektrotexnika va elektronika asoslari (A.Karimov va b.)

2
ва изоляцияловчи слюдали шайба 
3
дан нбо- 
рат. Булар винт 
4
ва стержень 
5
билан сикиб куйилади. Ж е з
шайбага ташкарига чикарилган симлар уланган. Улчаш с х е м а­
си сифатида узгармас ток куприги хизмат килади.
Ташкаридан куч 
Р
таъсир этмаганда куприк мувозанатда 
булади. Стержень 5 га 
Р
куч куйилганда кумир шайбалар 
кисилиб, каршиликларни узгартиради. Натижада кукрик му- 
возанат холагдан чикиб, унинг диагоналида ток хосил булади 
ва улчаш асбоби 
У А
нинг сгрелкаси бурилади. Улчаш а с б о ­
бининг шкаласи улчанадиган куч бирлигида даражаланади.
Боси м ни улчаш учун суюкликли, мембранали, сильфонли, 
пружинали ва б ош к а датчиклар ишлатилади. У ш бу датчик- 
л арда босим ёки боагмлар фарки кичик механик 
бурчакли
www.ziyouz.com kutubxonasi


5
7.25- раем.
ёки чизикли силжишга айлантирилади 
Механик силжишни 
турридан-тугри ёки механик силжиш датчиклари ёрдамида 
улчаш мумкин.
7.25-раемда босимни мембранали босим датчиги ва индук­
тив датчик ёрдамида улчаш учун хизмат килувчи курилма- 
нинг принциниал схемаси курсатилган,
7.25-раем, 
а
да жамланган параметрли индуктив датчик 
берилган. Бу датчик кузгалувчан узак 
5
ва индуктивлиги бир 
хил булган га л гак 
2
ва 
3
дан иборат. Ралтак чулгами магнит- 
ланувчанлик хоссасига эга булмаган найча 
4
устига уралган 
ва трансформатор 
6
нинг иккиламчи чулгами учига д и ф ф е­
ренциал схема буйича уланган, Индуктив галтаклар билан 
трансформатор иккиламчи чулгамининг урта нукталари ора- 
сига улчаш асбоби 
УА
уланган.
7.25-раем, 
б
да босим датчиги курсатилган. Улчанаётган 
босим 
р
мембрана / га таъсир этиб, уни юкорига ёки пастга 
эзади. Натижада мембранага уланган узак силжийди. Агар 
босим булмаса, мембрана урта холатда булади, шунинг учун 
Кузгалувчан узак индуктив галтак чулгамининг уртасида ту- 
ради. Бу вактда галтакнинг индуктивлиги ва индуктив к арш и­
лиги бир-биридан ф ар к килмайди, натижада электр улчаш а с ­
боби 
У А
дан утувчи ток нолга тенг булади. Агар босим 
таъсир этса, мембрана ва унга ма^камланган узак юкорида 
силжийди (ра мда пунктир чизик билан курсатилган). Нати­
жада ралтак 
2
нинг индуктивлиги бирор кийматга ошади, шу
159
www.ziyouz.com kutubxonasi


вактда галтак 
3
нинг индуктивлиги эса ушанча кийматга ка- 
маяди. Натижада улчаш асбоби 
У А
дан механик силжиш кий- 
матига, яъни улчанаётган босим киймагига мос ток окиб ута­
ди. Асбобнинг шкаласи миллиметр ёки босим бирлигида да- 
ражаланади. М аз к у р курилма ёрдамида босимлар фаркини 
хам улчаш мумкин. Бунинг учун мамбрананинг юкори кисми­
га 
Р л
босим, пастки кисмига эса 
Р.,
берилади.
Силж иш ни улчаш учун силжиш датчикларидан фойдала­
нилади. Бунда турли физик кагталиклар, чунончи, босим, тем­
пература, газ ёки суюклик сарфи, зичлик ва бош к ал ар м еха­
ник силжишга айлантирилади ва силжиш датчиклари ёрдами­
да улчанади. Силжиш датчиклари реостагли датчик, сигимли 
датчик, индуктив датчик, трансформаторли датчик ва бошка 
турларга булинади.
У ш б у дарсликда индуктив силжиш датчикларинигина ку­
риб чикамиз. Индуктив датчик жамланган ва таксимланган 
параметрли булиши мумкин. 7.25-раем, 
а
да кичик (0,5 — 20 
мм гача) механик силжишларни улчаш учун хизмат килувчи 
жамланган параметрли индуктив силжиш датчигининг конст- 
рукцияси курсатилган. Катта (0,2 — 100 см ва бундан хам о р ­
тик) механик силжишларни улчаш учун таксимланган пара­
метрли индуктив датчикдан фойдаланилади. 7/26- раемда так­
симланган параметрли индуктив датчик конструкциясининг 
схемаси берилган.
Чизикли индуктив датчик 

Download 18,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   334




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa


yuklab olish