A s daminov, B. S. Salimov

 
 
Qishloq  xo‘jalik  hayvonlarida  parazitlik  qiluvchi  trematoda,  sestod  va 
nematodalarning  tuxum  va  lichinkalarini  differensatsiya  qilish  (farqlash).  Uning 
uchun qo‘yidagi ishlar amalga oshiriladi: 
1.
 
Ho‘l  preparatlar-fassiolalar,  lansentsimon  so‘rg‘ichli,  monieziyalarning, 
qilbosh gijjalarning  bachadonlari pinset va skalpel yordamida katta buyum 
shishachasida  ochiladi,  barchasi  birgalikda  stakanga  solinib  dokadan  suzib 
o‘tkaziladi.  Suzmaning  cho‘kmasidan  2-3  tomchi  buyum  shishachasiga 
tomiziladi,  qoplagich  shisha  bilan  yopilib  mikroskopning  8  ob’ektivi  va  7 
hamda  10  okulyarlari  yordamida  ko‘riladi.  Topilgan  tuxumlar  qaysi 
parazitga oidligi ularning shakli, hajmi, rangiga ko‘ra aniqlanadi (jadvaldan 
foydalanish mumkin) va rasmlari chiziladi. 
2.
 
Kafedra  laboratoriyasi  sharoitida  institut  vivariyasidagi  qo‘ylarning 
tezagidan yig‘ilgan nematoda tuxumlari va ularning bir qismidan o‘stirilgan 
lichinkalar ham mikroskop ostida ko‘riladi, ularning tuzilishi o‘rganiladi. 
3.
 
Trematodalar,  sestodlar  va  nematodalarning  yuqumli  lichinkalari  ho‘l 
preparatlar  va  tayyor  rasmlar  yordamida  o‘rganiladi.  Trematodalarning 
adoleskariyalari,  metaserkariyalari,    exinokokk  va  senurning  pufaksimon 
lichunkalarining tuzilishi o‘rganiladi. 
Kafedrada  o‘tkazilgan  ilmiy-tadqiqot  ishlari  yuzasidan  o‘rganilgan  jigar 
qurtlari-fassiolalar, 
lansentsimon 
so‘rg‘ichli,  qo‘ylarning  oshqozon-ichak 
nematodalarining  taraqqiyoti  bo‘yicha  tuxum  va  lichinkalarning  rivojlanishi 
tasvirlangan fotosuratlardan foydalaniladi.  
 

---

56 
 
27-rasm. Parazit chuvalchanglarning tuxumlari. 
1-Oddiy  jigar  qurti,  2.a-Turkiston  qon  so‘rg‘ichli,  2.b-shistosoma,  3-lansetsimon 
so‘rg‘ichli,  4-mushuk  ikki  so‘rg‘ichlisi,  5-serbar  tasmasimon  sestod,  6-7-kalta 
zanjirsimon sestodlar, 8-odam askaridasi: a) otalanmagan, b) otalangan,  
9-10-qilbosh gijja, 11-ostritsa. 
 
NAZORAT  SAVOLLARI: 
 
1.
 
Jigar trematodalari – fassiolalar va lansentsimon so‘rg‘ichlining tuxumlari 
bir-biridan qanday farq qiladi?  
2.
 
Fassiolalarning lichinkalari qanday nomlanadi?  
3.
 
Adoleskariya va metatserkariyalar qaysi sharoitda shakllanadi? 
4.
 
Monieziyalarning  tuxumlari  qanday  ko‘rinishga  ega  va  ular  ichida 
rivojlangan lichinka qanday nomlanadi? 
5.
 
Oshqozon-ichak  nematodalarning  tuxumlarini  biri-biridan  farqlash 
mumkinmi? 
6.
 
Nematodalarning yuqumli va lichinkalarini bir-biridan qanday farq qiladi. 
            
  
Uyga  vazifa:
  Yumshoq tanlilar yoki mollyuskalar tipini o‘qib kelish. 
Suvda yoki quruqlikda yashovchi tirik mollyuskalarni yorib, ularning jigarida 
trematodalarning lichinkalarini toping.