A s daminov, B. S. Salimov

 
24-rasm. 
Ko’p qillilar. Neyridaning bosh qismi va ko’ndalang kesimi.
 
 
Kam qillilar sinfi - Oligochaeta  
Yomg‘ir  chuvalchanglarining 
uzunligi  15-30sm  bo‘ladi.  Ba’zi  bir  tropik 
mamlakatlarda  yashovchi  vakillarining  tanasi  uzunligi,  hatto  2m  ga  etadi.  Ularning 
tanalari  bir  hil  (gomonom)  bo‘g‘imlardan  tashkil  topgan  bo‘lib,  tashqi  metameriyasi 
ichki  metameriyasiga  to‘g‘ri  keladi.  Har  qaysi  bo‘g‘imning  tashqi  tomonida  8  tadan 
ingichka  tukchalar  bor.  Voyaga  etgan  chuvalchangning  31-37  bo‘g‘imlarida  bezli 
hujayralarni  o‘z  ichiga  olgan  belbog‘  bo‘ladi.  Yomg‘ir  chuvalchangida  belbog‘chasi 
27-32  bo‘g‘imlarida  bo‘ladi.  Belbog‘  ko‘payish  vaqtida  bir  necha  tuxumlarni  ustidan 
qoplab  pilla  hosil  qilishda  ishtirok  qiladi.  Tananing  oldingi  qismida  bosh  o‘simtasi 
(kuragi) – prostomium mavjud. Tananing eng oxirgi xalqasida anal teshigi  joylashgan 
qismi  pigidium  deb  ataladi.  Tananing  6-7  bo‘g‘imidan  boshqa  qolgan  hamma 
bo‘g‘imlar oralig‘ida, elka tomonida maxsus teshiklar elka poralari bo‘lib ulardan tana 
bo‘shlig‘ining suyuqligi chiqib turadi va chuvalchangni tuproq qatlamlarida harakatini 
ancha engillashtirishga yordam beradi. Kam qillilarda parapodiyalar yo‘q. 
Yomg‘ir  chuvalchangining  14-  bo‘g‘imida  bir  juft  urg‘ochilik,  15-  bo‘g‘imida 
bir  juft  erkaklik  jinsiy  teshigi  ochiladi.  Erkaklik  jinsiy  teshigidan  to  belboqqacha 
boradigan  egatcha  bor.  Jinsiy  qo‘shilish  vaqtida  bu  egatchadan  belboqqa  qarab  urug‘ 
oqadi. 
Yomg‘r chuvalchanglari bir guruh oilalardan iborat. Ular orasida lyumbrisidlar 
(Lumbricidae) oilasi vakillari keng tarqalishga ega. 
 

---

51