A razzoqov, sh. Tashm atov


  Arab  mamJakatlaridagi  dastlabki  iqtisodiy  goyalar



Download 7,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/82
Sana06.01.2022
Hajmi7,76 Mb.
#323497
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   82
Bog'liq
Iqtisodiy ta`minotlar tarixi.Razzoqov A

2.1.  Arab  mamJakatlaridagi  dastlabki  iqtisodiy  goyalar.
Islom  dinidagi  iqtisodiy  qarashlar.  Ibn  Xaldun
Sharq  m am lakatlarida  feodal  m unosabatlar  III-V III  asrlarda 
shakllana  boshladi.  Bu  yerlarda  pul,  mehnat  munosabatlari  biroz 
yengillashdi.  Davlat  xususiy  egalik  va  foydalanish  uchun  yer  ajrata 
boshladi. Xususiy yer egaligining turli shakllari saqlangani holda davlat 
asosiy  va  unum dor  yerning  egasi  sifatida,  zarur  paytda  xususiy 
xo‘jaliklaming barcha ishlariga bemalol aralashish, yer solig‘ini yig‘ish 
huquqini yo‘qotgan emas.  Shu sababli Sharqda «davlat feodalizmi*ning 
turU shakllari saqlandi va iqtisodiy qarashlarda ham o ‘z aksini topdi.
Ilk feodal munosabatlar va shu davrdagi iqtisodiy g‘oyalaming asosi 
Q u r’oni  Karimda  (arabcha  qiroat,  ya’ni o ‘qish)  aks  etgan  (VII-VHI 
asrlar).  VI  asming  oxiri-VII  asming  boshlarida  Arabistonda  feodal 
munosabatlaming shakllanishi tufayli yagona davlat barpo etishga da’vat 
kuchaydi.  Bu  harakat  so‘nggi  din  -  islomda  o‘z  aksini  topdi.  Islom 
ta ’iimoti  payg‘ambarimiz  Muhammad  alayhissallomga  Alloh  taolo 
tom onidan nozil qilingan 
Qur’oni Karimda
 mujassamlashgan.  Qur’oni 
Karimdagi asosiy g‘oyalardan bin barcha musulmonlaming qardoshligi 
b o ‘lib,  halol  mehnat,  dehqon  va  hunarmandlar  mehnati  ulug‘landi, 
barcha boylik shu asosda paydo bo‘lishi uqtirildi.  Bu muqaddas kitobda 
yozilishicha, Alloh taolo savdoga katta ahamiyat bergan,  sudxo‘rlikni, 
ya’ni 
tibo*
  (sudxo'rlik foizi)ni harom qilgan, mulkning muqaddasligini, 
birovning mulkiga xiyonat va hatto hasad qilishni katta gunoh degan. 
Islomda jamiyatning tengsizligi taqdiri azaldan deb tan olinadi, ammo 
halollik va to‘g‘rilikka buyuriladi va yolg'on ishlatish, o‘g‘rilik va mehnatsiz 
daromad topish man qilinadi. Qarz oüsh va berish, merosni taqsimlash 
(4-sura,  8-oyai),
  yetim-yesirlarga  muruwat,  xayr-ehson  qilish  (5- 
sura,  128-oyat)
 haqidagi oyati karimalaridan kelib chiqadigan g‘oyalar 
ham da soliq turlari va miqdori ham katta ahamiyat kasb etadi.
Islom  huquqshunosligida  foyda  miqdori  10  foiz  qilib  belgilangan 
(buni boshqa fikrlar bilan  solishtiring).


Sharq  iqtisodiy  tafakkurining  rivojlanishida  arab  mutafakkiri  Ibn 

Download 7,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   82




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish