A. R. Babajanov, A. M. Muqumov, Z. X. Xafizova yerdan foydalanishda integratsion boshqaruv

tashkiliy-hududiy qirrasini
ta’minlash 
ularni mavjud bo‘lishi, ular hududini tashkil etishi uchun tabiiy-iqlimiy va ijtimoiy-
iqtisodiy sharoitlarni hisobga olgan holda obyektlarni maqbul tarzda hududiy 
joylashtirishni ko‘zda tutadi. Qarab chiqilayotgan qirra ko‘p darajali xarakterga 
egadir hamda u mamlakat, region, tuman, alohida korxona darajalarini o‘z ichiga 
oladi. yer resurslaridan foydalanishni rejalashtirish va tashkil etish masalalari yer 
tuzish sxemalari va loyihalarida (respublika yerdan foydalanish Bosh sxemasi, 
viloyatlar va tumanlar sxemalari, xo‘jaliklararo va ichki xo‘jalik yer tuzish loyihalari) 
ko‘rib chiqiladi. 
Noqishloq xo‘jalik korxonalari hududini tashkil etish qurilishlarning bosh va 
batafsil rejalashtirish loyihalariga mos amalga oshiriladi. Qishloq xo‘jalik korxonalari 
hududini joylashtirish va tashkil etish jarayoni anchagina murakkabdir, negaki bu 
yerni qishloq xo‘jaligida ishlatish xususiyatlarini hisobga olish zaruriyati bilan 
bog‘liqdir. Qishloq xo‘jalik korxonalarida hududiy tashkil etish transport 
harajatlarining miqdoriga, sug‘orish suvidan foydalanish samaradorligiga, mehnatni 
tashkil etish samaradorligiga va ishlab chiqarishning boshqa omillariga ta’sir etadi. 
Bularning barchasi oxir-oqibatda moddiy, mehnat, sug‘orish suvi, moliya, 
shuningdek yer resurslaridan foydalanish samaradorligida yoritiladi. Shu sababli 
qishloq xo‘jalik korxonalari hududini tashkil etish yerni asosiy ishlab chiqarish 
vositasi sifatida oqilona va samarali foydalanish maqsadida ishlab chiqarishning 
barcha elementlarini joylashtirishni maqbul variantini tanlashni amalga oshirishga 
imkon beruvchi echimga ega ko‘p variantli masala sifatida qarash zarur. 
Bilim aniqlash uchun savollar: 
 
1. Yerdan foydalanish qirralari turlarini sanab bering. 
2. Yerdan foydalanishning ijtimoiy qirrasi mazmuni nimadan iborat? 
3. Yerdan foydalanishning iqtisodiy qirrasining mazmuni nimadan iborat? 
4. Yerdan foydalanishning rekreatsion qirrasining mazmuni qanday? 
5. Yerdan foydalanishning ekologik qirrasining mazmuni qanday? 
6. Yerdan foydalanishning huquqiy qirrasi qanday mazmunga ega? 
7. Yerdan foydalanishning axborotli qirrasi qanday mazmunga ega? 
8. Yerdan foydalanishning texnologik qirrasi qanday mazmunga ega? 
9. Yerdan foydalanishning hududiy qirrasi deganda nimani tushunasiz? 
10.Yerdan foydalanishning tashkiliy qirrasi deganda nimani tushunasiz? 

---

120