A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

Foydalanuvchilarni  biometrik  identifikasiyalash va autentifikasiyalash 
Oxirgi vaqtda insonning fiziologik parametrlari va xarakteristikalarini, xulqining xususiyatlarini 
o’lchash  orqali  foydalanuvchini  ishonchli  autentifikasiyalashga  imkon  beruvchi  biometrik 
autentifikasiyalash keng tarqalmoqda.  
Biometrik autentifikasiyalash usullari an’anaviy usullarga nisbatan quyidagi afzalliklarga ega: 
-biometrik alomatlarning noyobligi tufayli autentifikasiyalashning ishonchlilik darajasi yuqori; 
- biometrik alomatlarning sog’lom shaxsdan ajratib bo’lmasligi; 

---

23 
 
- biometrik alomatlarni soxtalashtirishning qiyinligi. 
Foydalanuvchini autentifikasiyalashda faol ishlatiladigan biometrik algoritmlar quyidagilar: 

 
barmoq izlari; 

 
qo’l  panjasining geometrik shakli; 

 
yuzning shakli va o’lchamlari; 

 
ovoz xususiyatlari; 

 
ko’z yoyi va to’r pardasining naqshi. 
Iste’molchi nuqtai nazaridan biometrik autenfikasiyalash tizimi quyidagi ikkita parametr orqali 
xarakterlanadi: 

 
xatolik inkorlar koeffisiyenti FRR (false-reject rate);  

 
xatolik tasdiqlar koeffisiyenti FAR (false-alarm rate). 
Xatolik inkor tizim qonuniy foydalanuvchi shaxsini tasdiqlamaganda paydo bo’ladi (odatda FRR 
qiymati taxminan 100 dan birni tashkil etadi). Xatolik tasdiq tizim noqonuniy foydalanuvchi shaxsini 
tasdiqlaganida paydo bo’ladi (odatda FAP qiymati taxminan 10000 dan birni tashkil etadi). Bu ikkala 
koeffisiyent  bir  biri  bilan  bog’liq:  xatolik  inkor  koeffisiyentining  har  biriga  ma’lum  xatolik  tasdiq 
koeffisiyenti mos keladi. Mukammal biometrik tizimda ikkala xatolikning ikkala  parametri nulga teng 
bo’lishi shart. Afsuski, biometrik tizim ideal emas, shu sababli nimanidur qurbon qilishga to’g’ri keladi. 
Odatda tizimli parametrlar shunday sozlanadiki, mos xatolik inkorlar koeffisiyentini aniqlovchi xatolik 
tasdiqlarning istalgan  koeffisiyentiga erishiladi.