A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

Tayanch  iboralar:  tekshirish,  maxfiy,  abonent,  shifrlash,  maxfiy  kalit,  matrisa,  kriptografik  kalit, 
kodlash kaliti, global tarmok.                                      
Elektron raqamli imzo 
 
Elektron  hujjatlarni  tarmoq  orqali  almashishda  ularni  ishlash  va  saqlash  xarajatlari  kamayadi, 
qidirish  tezlashadi.  Ammo,  elektron  hujjat  muallifini  va  hujjatning  o’zini    autentifikasiyalash,  ya’ni  
muallifning haqiqiyligini va olingan  elektron hujjatda o’zgarishlarning yo’qligini aniqlash muammosi 
paydo bo’ladi.  
 
Elektron  hujjatlarni  auyentifikasiyalashdan  maqsad  ularni  mumkin  bo’lgan  jinoyatkorona 
harakatlardan himoyalashdir. Bunday harakatlarga quyidagilar kiradi: 

---

41 
 
-  faol ushlab qolish - tarmoqqa ulangan buzg’unchi hujjatlarni (fayllarni) ushlab qoladi va o’zgartiradi. 
-  maskarad – abonent S hujjatlarni abonent V ga abonent A nomidan yuboradi; 
- renegatlik — abonent  A abonent V ga xabar yuborgan bo’lsada, yubormaganman deydi; 
- almashtirish — abonent V hujjatni o’zgartiradi, yoki yangisini shakillantiradi va uni abonent A dan 
olganman deydi;   
- takrorlash - abonent A abonent V ga yuborgan hujjatni abonent S takrorlaydi.   
      Raqamli  imzo  ishlashi  bo’yicha  oddiy  qo’lyozma  imzoga  o’xshash  bo’lib,  quyidagi  afzalliklarga 
ega:  
- imzo chekilgan matn imzo qo’ygan shaxsga tegishli ekanligini tasdiqlaydi;  
- bu shaxsga imzo chekilgan matnga bog’liq majburiyatlaridan tonish imkoniyatini bermaydi; 
- imzo chekilgan matn yaxlitligini kafolatlaydi.  
 
Elektron raqamli imzo tizimi ikkita asosiy muolajani amalga oshiradi:  
- raqamli imzoni shakllantirish muolajasi; 
- raqamli imzoni tekshirish muolajasi.