A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

 
FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR 
1.  Завгородний  В.И.  Комплексная  защита  информации  в  компьютерных  системах. 
Учебное пособие.-М.:Логос; ПБОЮЛ Н.А.Егоров, 2001. 264 с.  
2.  Столинс,  Вильям.  Основы  защиты  сетей.  Приложения  и  стандарты:  Пер.  С  англ.-М.: 
Издательский дом «Вильямс», 2002. 432 с. 
 
19- AMALIY MAShG’ULOT MAVZUSI: Tarmoqni boshqarish qism tizimida axborotni 
himoyalash 
Axborotlarni  uzatish  boshqarish  protokollari  deb  ataluvchi  ma’lum  qoidalar  bo’yicha  amalga 
oshiriladi. Hozirda kompyuter tarmoqlarida tarmoqning uzoqlashtirilgan elementlari  o’rtasidagi aloqa 
ikkita halqaro standart-TCP/IP va X.25 protokollari yordamida amalga oshiriladi. 
TCP/IP  protokoli  asosida  Internet  tarmog’i  qurilgan.  X.25  protokoliga  paketlarni 
kommutasiyalash  asosida  qurilgan  ma’lumotlarni  uzatish  texnologiyasining  rivoji  sifatida  qarash 
mumkin. X.25 protokoli ochiq tizimlarning o’zaro aloqasi modeli OSI ga muvofiq halqaro standartlash 
tashkiloti  ISO  tomonidan  yaratilgan.  X.25  modelida  tarmoqning  barcha  vazifalari  7  sathga  ajratilsa, 
TCP/IP modelida 5 sath mavjud    (9.1. - rasm ). 
X.25  protokoli  uzoqlashtirilgan  jarayonlar  o’rtasida  yuqori  ishonchli  aloqani  ta’minlay  oladi. 
TCP/IP  protokolining  afzalligi  sifatida  tarmoqqa  ulanishning  soddaligini  va  narxining  pastligini 
ko’rsatish mumkin. 
 
  
                        OSI modeli 
 
           TCP/IP modeli 
Tatbiqiy 
 
 
Tatbiqiy 
Taqdimiy 
 
Seans 
 
Transport 
 
Tarnsport 
Tarmoq 
 
Tarmoq 
Kanal 
 
Kanal 
Fizikaviy 
 
Fizikaviy 
9.1. - rasm. Protokollarning sath modellari. 
Tarmoqda  axborotni  himoyalashni  ta’minlash  masalasi  barcha  sathlarda  amalga  oshiriladi. 
Protokollarning  bajarilishi  boshqarish  qism  tizimsi  tomonidan  tashkil  etiladi.  Boshqa  muammolar 
qatorida boshqarish qism tizimsi sathida tarmoqda axborotni himoyalashning quyidagi muammolari hal 
etiladi. 
1.  Axborot  xavfsizligi  masalalari  ham  yechiladigan  tarmoqni  boshqaruvchi  yagona  boshqarish 
markazini yaratish. Ma’muriyat va uning apparati butun tarmoqda himoyalashning  yagona siyosatini 
olib boradi. 
2.  Tarmoqning  barcha  obyektlarini  ro’yxatga  olish  va  ularning  himoyasini  ta’minlash. 
Identifikatorlarni taqdim etish va barcha tarmoqdan foydalanuvchilarni hisobga olish. 
3.  Tarmoq resurslaridan foydalanishni boshqarish. 
4.  Kalitlarni shakllantirish va ularni kompyuter tarmoq abonentlariga tarqatish. 

---

160 
 
5.  Trafikni  (tarmoqdagi  axborotlar  oqimini)  monitoringlash,  abonentlarning  ishlash  qoidalariga 
rioya qilishlarini nazoratlash, buzilishlarga tezdan o’z munosabatini bildirish. 
6.  Tarmoq elementlarining ishlashi buzilganida ularning ishlash qobiliyatini tiklashni tashkil etish.