Ipak akasiya tropik o ‘simligidir. M DHda Ozarbayjonning
janubiy tumanlarida tog‘ tekisliklarida o ‘sadi. P o‘stlogMda
8
% ga
yaqin oshlovchi moddalar bor. Qora dengiz bo‘yidagi shaharlarda
ko‘p ekiladi. Toshkent shahrining ayrim joylarida uni uchratish
mumkin, lekin uncha ko‘p tarqalmagan. Chunki yosh vaqtida qattiq
sovuqdan zararlanadi. Lekin bizning sharoitda qattiq sovuq kam
boMadi, shuning uchun uni keng miqyosda ekish tavsiya qilinadi.
Uni yakka-yakka yoki guruh-guruh qilib ekish maqsadga muvofiq.
G L E D IC H IY A - G L E D IT S C H IA T R IA C A U T H U S
B ° yi 25- 30 m ga, diametri 0,7 m ga etadigan katta daraxt.
Shox-shabbasi katta, yoyiq, siyrak, p o ‘stlog‘i silliq, q o ‘n g ‘ir-kul
rang, yosh novdalari va shoxlarining p o ‘stlog‘i kul rang. N ovda va
shoxlaridagi barglari qo‘Itig‘ida shoxlanib ketgan tikanlar boMadi,
bu
tikanlar
o ‘zgargan
novdalardir.
Barglari
uzun
bandli,
novdalarining pastki qismidagilari juft patsimon, o ‘rta qismidagilari
qo ‘sh patsimon tuzilgan. Bargchalari mayda, oval shaklda, cheti
tekis.
Gledichiya may oyida gullaydi. Gullari kichik shingilsimon
to ‘pgul hosil qiladi. Ular mayda, tukli, gulqo‘rg‘oni yashil rangda,
xushbo y, nektarli boMadi. Ikki jinsli, ba’zan bir jinsli boMadi.
Dukkagining bo‘yi 50 sm ga, eni 3-4 sm ga etadi, etilish oldidan
t° q j 'g f r rangga kiradi. Mevasining eti mazali, tarkibida fitonsid
moddasi bor. Dukkagining ichida loviyasimon urug‘ boMadi. UrugM
endospermsiz. Po sti ju d a qalin va qattiq boMib, urug‘ning tez unib
chiqishiga to ‘sqinlik qiladi. Shuning uchun urugMni sepishdan oldin
suvda ivitib, p o ‘sti zararlantiriladi. U shundagina unib chiqadi.
Gledichiya tez o ‘sadi, 120 yil yashaydi. Yon va o ‘q iidizlari
erga 1,5 m chuqur kiradi, atrofga 20 m gacha tarqaladi. U ildizdan
bachkilaydi va to ‘nkasidan o ‘sadi. Tanasidagi tinim holatidagi
kurtaklardan bo‘yi 15-20 sm ga etadigan tikanlar o ‘sib chiqadi, ular
shoxlanib ketadi va tananing hamma qismini qoplaydi. Ularda barg
v a ^ gullar rivojlanishi mumkin. Ayrim turlarida tikan mutlaqo
boMmaydi. Gledichiya chetdan changlanadi. Bundan tashqari, uning
tikanli tikansiz tuplari birga o ‘sadi. Shuning uchun tikansiz
. qb olingan urugMardan o ‘sib chiqqan nusxalarining
tuplaridan y % da? uchinchi y iii tikan paydo boMadi. Gledichiya
ba zilanda,
0
ikani
Buyuk ko‘ilar va Preriy viloyatlarida hamda
™palachi togMarida tarqalgan. MDH da u 150 yildan
sharqdagi App
^
^ erlarda 0
buyon eklla<^ raxt? j anubiy tumanlarda va Markaziy Osiyo
chidamsiz
J
yaxshi otsad; Q ‘rmon-dasht mintaqasida sovuqdan
respubl'ka ari k _n tikansiz shakH sovuqqa biroz chidamli.
zararlanadi- h - ng yog
0
‘zakli, qattiq.
0
‘zagi pushti-sariq,
,
gi sargMsh rangda. Uning yog‘ochi duradgorlikda
o ‘zak t e y a r a ^
iHsh materiallari ham olinadi. U ihota o ‘rmon
ishlatila i.
qjlishda muhim ahamiyatga ega.
qatorlari barp^ M
BUNDUK — G YM N OCLAD U S
, faxt boMib, bo‘yi 30 m, diametri 1 m ga etadi. Tanasi
t Ka«a da po
to ‘g ‘ri o sad
k()tk. kul rang Barglari qo‘sh patsimon, bo‘yi 50
Novdasi yo
»
Bargchaiarining cheti tekis, bandli, bo‘yi 5 sm, eni 4
sm dan or a ^ u„ ari t
0
‘g ‘ri, ko‘p yigMlib shingilcha hosil qiladi, oq-
sm ga etadi. boMib^ Umon hidi keHb turadi May oyida gullaydi.
sariq rangda
^
0 *simlik Mevasi dukkak, bo‘yi 18-20 sm, eni 3-5
Do'stlaringiz bilan baham: