А. Пирматов, С. Л. Матисмаилов, Қ.Ғ

циклик қўшилиши
деб аталади.
213- расм. Турли ф ирмаларнинг йигириш камералари
Пневмомеханик йигириш машиналарида камералар турли 
диаметрларда (28; 30; 33; 34; 35; 36; 40; 43; 46; 54; 56; 66 мм) 
тайѐрланиб ишлатилмоқда. Уларни танлашда ишлатилаѐтган тола 
тури, ипнинг чизиқий зичлиги ва тезлик кўрсаткичлари инобатга 
олинади.
Камеранинг ичига ташқаридан ип туширилса, у дарҳол 
марказдан қочма куч таъсирида камера сиртининг энг кенг 

---

290 
диаметрли жойи – новга боради ва ҳалқасимон пилтача бил ан 
туташади. Йигириш камерасининг ўз ўқи атрофида катта тезлик 
билан айланиши туфайли ипнинг учига толалар бирин -кетин 
чирмашиб илаша бошлайди ва ҳалқасимон пилтача шу жойидан 
узилиб, пишитиш жараѐни - ип шаклланиши бошланади. Йигириш 
камерасида пишитилаѐтган ип иккита участкада эгилиб ўтади.
Ипнинг эластиклиги туфайли унинг пишитилиши эгри «Э» 
участкадан ўтиб баллон қисми 
5
бўйлаб тарқалиб ажралувчи «А» 
пунктига етиб боради. Бу пунктда 
буралган ва пишитилган маҳсулот - 
ип йигириш камераси сиртидан 
ажратиб олинади. Камеранинг ўз 
ўқи атрофида ҳар бир айланиши 
ипга битта бурам беради. Шундай 
қилиб, йигириш камерасида иккита 
технологик жараѐн - циклик қўшиш 
ва пишитиш кетма -кет амалга 
ошади.
Пневмомеханик 
йигириш 
машиналарида 
толалар 
дискрет 
оқиминининг ҳаракатланишини амалга 
ошириш учун таъминловчи цилиндр ва 
дискретловчи барабандан бошлаб то 
йигириш камерасигача ҳаво ишлатилади. 
Бунинг учун ҳар бир машинанинг 
йигириш камераларидан ҳаво махсус 
вентиляторлар ѐрдамида сўриб олинади. Натижада камеранинг ичида ҳаво 
босими камайиб, пневмоканалда толалар дискрет оқимини йўналтирувчи 
ҳаво ҳаракати вужудга келади. Ҳавонинг сўрилиш даражаси ѐки камерада 
214-расм. Ипнинг 
пишитилиши
1 – дискрет толалар оқими;
2 – конф узор; 3 – толали 
тутамча; 4-ип; 5-баллон;
6 –тортувчи валлар;
7 – ўровчи вал; 8 - бобина

---

291 
ҳавонинг сийракланиш даражаси мунтазам текширилиб турилади. Ҳавонинг 
сийракланиш даражаси пасайиб кетса, толаларнинг дискретловчи барабандан 
ажралиши ва уларнинг ҳаракати қийинлашиб қўшимча тугунаклар пайдо 
бўлиши мумкин. Тугунаклар доим ипнинг шаклланишига тўсқинлик қилиб, 
унинг узилишини кўпайтиради.