A niyazova. Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish fanidan ma

Fazoviy tuzilmasi. Populyatsiyaning fazoviy tuzilmasi populyatsiya maydoni (areali)dagi 
ayrim individlar va guruhchalarning tarqalish xarakterini ifodalaydi. Odatda tur ichida va ayrim 
populyatsiyalar ichida individlar bir tekis tarqalmaydi, chunki yashash sharoiti, ya`ni ozuqa 
resurslari, boshpana kabilar notekis taqsimlangandir. Bundan tashqari populyatsiyani tashkil 
etuvchi organizmlarning biologik xususiyatlari, harakatchanligi va agregirlik darajasi kabilar 
muhim rol’ o`ynaydi. Har qanday populyatsiyadagi individlarning ma`lum darajada bir joydan 
ikkinchi joyga ko`chib yurishi kuzatiladi. Ba`zi individlar tug’ilgan joyida umrining oxirigacha 
yashab qoladi, ikkinchi bir populyatsiyaning individlari uzoq masofalarga ko`chib ketadi. 
Individlarning hayot davomida ko`chib yurish ko`rsatkichi sifatida individual faollik 
radiusi, qo`shnichilik darajasi kabilardan foydalaniladi. ekologlar tomonidan tabiatda 
hayvonlarning tarqalishini kuzatish natijasida fanga o`rtacha masofada tarqalish tushunchasi 
kiritilgan. U nishonlangan barcha individlarning o`rtacha uchrash masofalarining arifmetik 
qiymati hisoblanadi. Individlar va guruhlar topografik usullarda ifodalanishi mumkin. 
Individlarning uch turdagi tarqalish usuli ma`lum: diffuzion, orolchali, lentasimon. Uchala 
turning o`zaro aralash holatlaridan doiraviy hamda dona-dona shakldagi turlar kelib chiqadi. 
Ko`pchilik turlarning topografik tarqalish usuli ularning hayoti davomida o`zgarib turadi.