A. N. Valiyev, B. R. Haqberdiyev, N. X. Gulomova, Z. A. Boboyeva

xomaki
va 
toza
turlarga bo‘linadi.
Xomaki shaybalar,
asosan, list poTatdan qirqib tayyorlanadi va 
barabanda tozalanadi hamda ularga stanokda ishlov berilmaydi. 
Toza
shaybalar
bolg‘alangan po‘latdan stanokda tayyorlanadi hamda ulaming 
0
‘rtasi va tashqi sirtida faskalari bo‘ladi. Toza va xomaki shaybalardan 
tashqari, yana zarb, tebranish yoki silkinishlar ta’sirida gaykalar o ‘z- 
0‘zidan buralib ketishidan saqlash uchun 
prujina
(GOST 6402-70) 
shaybalar
ishlatiladi (5.19-rasm, 
b).
Shaybalaming o‘lchamlari standartlashtirilgan. Lekin ulami bolt yoki 
Ithpilkaning rezbasi nominal 
d
diametriga nisbatan taxminiy oTchamlarda 
c h izish
mumkin.
Teshikning diametri 
d = \,\* d ,
tashqi diametri 
d = 2 ,2 *d,
qalinligi 
S “ 0 ,1 5 x d
va faskasi 
c=0,25yd
ga teng qilib olinadi.
1-bajarilishdagi teshik diametri 
d = \4
mm, 0,1-gmppacha materiali 
(0,8 
kp
markali po‘lat)dan tayyorlangan qoplamasi qalinligi 6 
mkm
bo‘lgan 
nhaybaning shartli belgilanishiga misol:
Shayba 14.01.08 kp.016 GOST11371-78.
1-bajarilishdagi teshik diametri 10 mm, 65G markali poTatdan 
tayyorlangan, 02 qoplama qalinligi 6 
mkm,
prujina shaybaning shartli 
belgilanishiga misol: 
Shayba 10.65G.025 GOST 6402-70.
65

---

10% va 12% qiyalikdagi balka (shveller va qo‘shtavr)larning 
qiyaliklarini to‘g‘rilash uchun gaykalar yoki bolt kallaklari ostiga qo‘yish 
uchun bir tomoni