A n V a r c h o r iy e V

Konfutsiy o'zining suhbatlaridajamiyat boshqaruv iplarini qo'lida
ushlab tuigan «Hikmatli zot»ning beshta insoniy xislatlar: burch,
2 Q a ran g : 
С т е п а н я н М . И .
В о с то ч н ая ф и л о с о ф и я . М ., 1997, 4 8 -b et.
Q a ra n g : Ф и л о с о ф и я . Ч а с т ь п е р в а я . И с т о р и я ф и л о с о ф и и . М ., 
1999, 
4 2 —4 4 - b e tla r .

---

adolat, mardlik, urf-odatlarga rioya qilish, bilimdonlik bezab
turmog'i lozim, deydi. «Hikmatli zot» fuqarolarga nisbatan
muruwatli, xizmat vazifasini sidqidildan bajaruvchi, egallab
turgan lavozimidan o'ziga shon-shuhrat orttirish uchun emas,
balki jamiyat a’zolari farovonligini ta’minlashga qaratmog‘i darkor.
Uning xatti-harakatlari ohista va xotiijam, tabiatiga dag‘allik va
fahmsizlik begona, kiyinishlari ozoda va o'ziga munosib, jami­
yatda o'matilgan ma’naviy-axloqiy qoidalaming mohiyatini chu­
qur anglab yetuvchi, boylik va martabani «taqdir in’omi» deb,
ularga atayin intilmaydigan, хауг-u saxovatli, lekin isrofgar-
chilikka yo'l bermaydigan, halollik bobida sobitqadam va duch
kelgan guruhga qo'shilib ketavermaydigan kishidir. Konfutsiy
bunday xislatlar sohibi bo'lgan kishini «Go'zal inson», deb
biladi. Jamiyatni, davlatni shunday «Go'zal inson»lar boshqar-
sa, shubhasiz, unday yurtda farovonlik ta’minlanadi.
£ Konfutsiy «Himmatli zot» shaxsining antipodini — «Noba-
kor kimsa», deb ataydi. «Nobakor kimsa»ning xatti-harakati,
«Himmatli zot»nikiga teskari* U o'z nafsining quli, burch, insof
nimaligini umuman bilmaydi. Jamiyatda o'matilgan tartib-inti-
zomni makkorlik bilan buzadi. Jamiyatning hukmdori bo'lgan
«Osmon o‘g‘li» xohish-irodasini sezmaydi. Uning bisotida jami­