A n V a r c h o r iy e V

eng qudratlisi insondir. Inson o‘z mohiyatiga ko'ra yaxlit, bir
butundir. Shuning uchun ham odamlar o‘z tabiatiga ko'ra bir-
birlariga yaqindirlar. Lekin o'zlarining xulq-atvorlari, urf-odat-
lariga ko‘ra bir-birlaridan yiroqdirlar3. Inson o'zining ichki mo­
hiyatiga ko'ra boshqalarga yaxshilik qilishga, ezgulikka moyilligi
bor. Xususan, boshqalarga xayrixohlik (jen), adolatparvarlik (i),
samimiyat (sin), urug'-aymoq, qavm-qarindoshlarga hurmat
(syao), hukmdorga sadoqat (chjun) shular jumlasidandir. yLekin
bunday olijanobliklar insonning amaliy faoliyatida birdan namo­
yon bo'ladi, deb bo'lmaydi. Hamma ham bunday olijanoblik-
lardan huzur-halovat oladi, deb ham bo'lmaydi. ^Yaxshi odam
o'zining olijanob ishlarida yuksak axloqiy prinsi plarga asoslanadi.
O'sha axloqiy prinsiplar asta-sekin insonning tashqi qiyofasida,
amaliy faoliyatida namoyon bo'la boshlaydi./ Turli urf-odatlar,
rasm-rusumlar va udumlar axloqiy prinsi plaming ro'yobga chi­
qishi uchun ichki impuls berady Kim o'zining qalbi va aqli
К о н ф у ц и й .
Л у н ь ю й . И з р е ч е н и я . М ., 2000.
2 Д р е в н е к и т а й с к а я ф и л о с о ф и я . В д ву х т о м ах . Т о м 1. М ., 1972, 153-b e t.
Д р е в н е к и т а й с к а я ф и л о с о ф и я . В д ву х то м ах . Т о м 1. М ., 1972, 171-b e t.

---

imkoniyatlaridan to‘la foydalansa, o'zligini namoyon qiladi.
^O'zligini namoyon qila turib, butun borlig‘ini namoyon qiladi1.
\Shunday qilib, mashhur xitoylik mutafakkir insonparvarlik bi­
lan yaxshilik orasida uyg‘unlik — ko‘prik o'matadiy Bunday
uyg'unlik qadimgi zamon Xitoy falsafasida yaratilgan axloqiy-
likning «oltin qoidasi» edi. v Xuddi shu qoida asta-sekin «so'z