A n V a r c h o r iy e V

ch orlayd i. F alsafiy m erosdan xabardor b o 'lish n i har bir fu -
qaron in g in so n iy burchi deb h isoblaydi. D an te «Bazm »da inson
m u am m osin i, ayniqsa, uning m a’n aviy-axloqiy qiyofasining shakl­
lanishi ja rayon in i tahlil q ilishga katta e ’tibor beradi. S hoirn in g
fikriga ko'ra, har bir k ishining m a’n aviy -a x lo q iy qiyofasi ja m i-
yatning m adaniy darajasini belgilaydi. D ante o'rta asr ta ’limotlariga
Dante Aligeri 1265-yilning may oyida Florensiyada kambag‘allashgan aslzoda 
oilasida tavallud to’pdi. Diniy maktabda, Boloniya universitetida saboq olgan. Falsafa, 
axloq, ilohiyot, tarix, mantiq- ilmlarini chuqur o ‘rgandi. Ilmiy dunyoq'arashini 
shakllanishida Sharq faylasuflari Forobiy, Ibn Sino, Ibn Rushd asarlarining 
ta ’siri beqiyos edi. Florensiya ijtimoiy-siyosiy hayotiga faol ishtirok etdi. 1321-yil 
14-sentabrida Rovennada vafot etdi. Uning ijtimoiy-falsafiy qarashlari «Yangi 
hayot», «Falsafa yordamida ovinish haqida risola», «Bazm», «Monarxiya», «Ilo­
hiy komediya» asarlarida bayon etilgan.
2 
Qarang: 
S u la y m o n o v a F .
Sharq va G ‘arb. Toshkent, 1997, 346—400-betlar; 
K o rn ilo v
N .
Tafakkur karvonlari. Toshkent, 1999, 56—120-betlar.

---

zid o ‘laroq a x lo q n i h a m m a fan lard an, 
h a tto te o lo g iy a d a n ,
m etafizik adan ham ustun q o'yad i.
D a n te o 'z in in g «B azm » asarida in so n n in g in so n iy lig in i a n iq -
lo v ch i m e zo n la m i yaratishga urinadi. U n in g fikriga k o ‘ra, in so n ­
n in g in son iyligin i ifo d a lo v ch i en g m u h im xususiyat sahiylik,
olijanoblikdir. S hoirn in g tu shuntirishicha, inson um ri to'rt asosiy
faslni bosib o'tadi: b irin ch isi — y osh lik , u issiq lik va nam likka