A. N. Samadov, O. S. Jumanov

Muzlatilgan baliq. Baliqlar uzoq muddat saqlash uchun muzlatiladi. 
Sovutkichlarda  to„g„ri  saqlanganda  baliqning  sifati  olti  oygacha  yaxshi 
saqlanadi.  
Tirik,  yangi  uxlagan  yoki  sovutilgan  baliqlar  muzlatiladi.  Tirik 
baliqlar,  odatda  butunligicha  muzlatiladi,  yangi  uxlagan  va  sovutilganlari 
esa  ko„pincha  tozalanib  muzlatiladi.  Baliqlar  qishda  ov  qilingan  joyda 
tabiiy  ravishda  quruq  yoki  ho„l  usul  ishlatib  yoki  muz-tuz  aralashmasi 
bilan  sun‟iy  ravishda  muzlatiladi.  quruq  usulda  muzlatilganda  baliqlar 
stellajlarga  joylanadi  yoki  ilgaklarga  osiladi  va  sovuq  haroratda 
muzlatiladi.  Ho„l  usul  bilan  muzlatilganda,  baliq  qattiq  sovutilgan 
namakobga solib muzlatiladi. Muzlatilgan baliq go„shtining harorati - 6
0
S 
dan  yuqori  bo„lmasligi  lozim.  Bu  usul  bilan  muzlatilgan  baliqlar  ba‟zan 
sirlanadi.  Baliq  2-3  mm  qalinlikda  tekis  muz  qatlami  bilan  qoplanadi  va 

---

139 
 
muz  baliq  tanasiga  shuncha  qattiq  yopishgan  bo„ladiki,  qo„l  bilan  asta 
chertganda muz ko„chmaydi.  
Muzlatilgan  baliqlar  sifat  jihatidan  1-va  2-navlarga  bo„linadi. 
Baliqlarni  tovar  navlariga  bo„lishda  tashqi  ko„rinishi,  muzlatilgan 
baliqning  tozalanganlik  sifati,  shuningdek,  muzdan  tushgandan  keyingi 
konsistentsiyasi va hidi kabi ko„rsatkichlar asos qilib olinadi. Muzlatilgan 
sarxil baliqlarning usti toza, ezilmagan bo„lishi; tangachalari to„kilmagan; 
ko„zi  ichiga  botmagan  va  tiniq;  jabralari  qizil  yoki  pushti;  qorni 
shishmagan; engil, chertib ko„rilganda tiniq ovoz beradigan bo„lishi lozim. 
Baliq  muzdan  tushgandan  so„ng  konsistentsiyasi  zich,  hidi  -  yangi 
baliqning  hidiga  xos  bo„lishi  kerak.  2-nav  baliqlarning  konsistentsiyasi 
bo„shroq, jabralari va ustidan achimsiqroq hid kelishi mumkin.  
Muzlatilgan  baliqlar  toza  va  mustahkam  yog„och  yoki  karton 
yashiklarga,  tok  yoki  tol  novdasidan  to„qilgan  savatlarga  chipta  qoplar, 
bochkalar,  savatlar,  qamishdan  to„qilgan  qop  va  boshqa  idishlarga 
joylanadi. Yashik, bochka, korzina va savatlar ichiga toza, quruq chiptalar, 
o„rash  uchun  ishlatiladigan  qog„oz
 
yoki  boshqa  izolyatsiya  materiallari 
solinishi  lozim.  Bu  ishlar  muz  bilan  sirlangan  baliqlar  uchun  qo„llanishi 
shart, boshqa baliqlarni ham shu tahlitda joylash maqsadga muvofiqdir.  
Muzlatilgan  baliq  filesi  tirik,  yangi  uxlagan  yoki  sovutilgan  yirik 
baliqlardan  tayyorlanadi.  Buning  uchun  baliq  tangachalardan  tozalanadi 
(treska  balig„idan  tashqari),  suyak,  suzgich  qanotlari,  ichak-chavoqlari, 
qornidagi  qora  parda,  quyulib  qolgan  qonlari  olib  tashlanadi,  briket  qilib 
presslanadi  va  muzlatiladi.  Briketlar  og„irligi  0,5;  1;  2  kg  va  undan  ham 
og„irroq bo„ladi-yu, ammo 10 kg dan ortiq bo„lmasligi kerak. Treska filesi 
nimta-nimta donalab, muzlatib chiqariladi.  
File  briketlari  tekis,  toza,  usti  quruq,  zich  konsistentsiyali,  sarxil 
baliqqa xos ta‟mi va hidi bo„lishi lozim (baliqning ta‟mi u pishirilgandan 
so„ng  aniqlanadi).  Muzlatilgan  baliqlarning  past  haroratini  saqlash  uchun 
baliq joylangan yashiklarni bir-biriga zich qilib taxlab, ustini brezent yoki 
boshqa mato bilan yopish tavsiya etiladi.  
Do„konlarda  muzlatilgan  baliqlarni  2°C  va  undan  ham  pastroq 
haroratda 15 sutkagacha; 0 dan to 5°C gacha haroratda  - ikki sutkagacha 

---

140 
 
va sovutilmagan binolarda - eng ko„pi bir sutka saqlash mumkin.