A. N. Qudratov

1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   20

20. 
    Excel elektron jadvaliga yuqoridagi ma'lumotlarni kiriting.
    
21. 
    Word hujjatini “Talabalar haqidagi ma'lumot” nomi bilan saqlang.
    
22. 
    Bajarilgan ishni о‘qituvchiga havola eting.
    

№	Savol va Topshiriqlar
1.	OLE texnologiyasi haqida ma'lumot bering.
2.	OLE sо‘zlarning qisqartmasi qanday ma'noni anglatadi?
3.	OLE obekti deb nimani tushundingiz?
4.	Server OLE, mijoz OLE larni tushuntiring.
5.	Turli ilovalar orasida ma'lumotlar almashish usullarini aytib e‘tmg.
6.	Almashtirish buferida joylashgan buyruqlarni izohlang.
7.	Текст guruhidagi buyruqlarni izohlang.
8.	Tahrirlash ishlarini qayday tushunish kerak?
9.	Метафайл Windows (EMF) deb nimani tushundingiz?

	№7 - Laboratoriya mashg‘uloti
2-soat	Corel Draw dasturida interfeysni sozlash va tasvirlar yaratish.

Ishning maqsadi:

Talabalarda Corel Draw dasturida interfeysni sozlash haqida ko'nikma va malakalarini ho^1-s^ti^ol^pq^shil^iris^iqh.
Konturlarni chizish va ular ko‘rinishini tahrirlashda uskunalar paneli buyruqlaridan foydalanish mumkin. Eng oddiy kontur hisoblangan to‘g'ri chiziqni tasvirlashni tahlil qiling.
гул
Uslubiy ko‘rsatma:Yangi ochilgan liujjatda l_J — “elektron qalam” uskunasini tanlab, ishchi sahifaga joylashtiring. Sahifada sichqonchaning chap tugmasini bir marta bosib, qo‘yib yuboring, hamda sahifaning boshqa qismiga

olib borib yana chap tugmacha bir marta bosing. Natijada to‘g'ri chiziq hosil bo‘ladi.

Ushbu uskuna yordamida egri chiziqlar ham chizish mumkin. Egri chiziqni tasvirlashda to‘g'ri chiziqdan farqli ravishda, sichqonchaning chap tugmasini bosgan holda, kerakli chiziq hosil bo‘lgunga qadar harakatlantiring va sichqoncha tugmasi qo‘yib yuboring.

«Zig - zag» ko‘rinishidagi kontur chizish usulini o‘rganing.

• 
  Vertikal uskunalar panelidan 1*^ I - (“Beze”) uskunasi faollaslitiring.
  
• 
  Sichqonchaning chap tugmasini bosib sahifada konturning boshlanish tugunini ifoda etuvchi kvadratcha hosil qilinadi.
  
• 
  Kursorni diagonal bo‘yicha o‘ng va yuqori qismga suring va sichqonchaning chap tugmasini bosib ikkinchi tugunni hosil qiling. Natijadi «Zig - zag»ning birinchi segmenti chizilgani ko‘zga tashlanadi.
  
• 
  Shu holatda pastga va yuqoriga kerakli shakl chizulgunga qadar amallarni takrorlang.
  
• 
  SHakl chizib bo‘lingach, «probel» tugmasi bosiladi.
  
• 
  Uskunaga tegishli xossalar paneli orqali shaklga qo‘shimchalar kiritish, ixtiyoriy tuguni o‘rnini o‘zgartirib egri chiziq ko‘rinishiga keltirish ham mumkin.
  

Aynan shu liolatni Ш - bir neclia segmentdan iborat egri cliiziqlar chizish uskunasi orqali ham chizish mumkin.




❖ Ш—uskunasi

faollashtiriladi.

Sahifaning bo‘sh qismiga kursor

joylashtiriladi.
❖ Sichqonchaning chap tugmasi bosilgan holda, tepaga va pastga harakatlantiriladi.
❖ Natijada kursor izidan egri chiziq ko‘rinadi. Sichqoncha tugmasi qo‘yib yuboriladi.

Mustaqil ishlash uchun topshiriq

1. 
   Topshiriq. Ochiq konturni yopiq konturga aylantiring.
   

panelidan
Uslubiy ko‘satma: Ixtiyoriy ochiq kontur chizing va uni belgilanng. Xossalar

Chizilgan ochiq kontur	Natija: yopiq kontur

- buyrug'ini tanlang. Natijada soha yopiq sohaga aylanadi.Yopiq


cohaga rang berish mumkin.


2. Topshiriq. Yopiq konturlar yarating.
Yopiq konturlar deb bosh va oxirgi tugun nuqtalari mos kelgan konturlarga aytiladi. “Beze” instrumenti yordamida yopiq kontur chizish usullari bilan tanishamiz:





Bo‘sh joy tanlang va ushbu Ko‘rsatilgan shakni(A) chizing.
Sichqoncha ko‘rsatgichini bosh tugunga olib keling u qayirilgan

- “Beze” uskunasini faollashtiring.
1.
2.
3.
ko‘rinishga keladi.

4. Sichqoncha chap tugmasini qo‘yib yubormagan holda o‘ng tomonga va oxirgi tugun sari harakatlantiring.

	№8 - Laboratoriya mashg‘uloti
2-soat	Ma'lumotlar omborini yaratish va to‘ldirish.

Ishning maqsadi:

Talabalarda ma'lumotlar bazasini to‘ldirish, ma'lumotlarni formalar yordamida kiritish va ularni ko‘rib chiqish ko‘nikma va malakalarni shakllantirish.
Topshiriq: Ma'lumotlar omborini (MO) yaratish. MO-ni asosiy obyektlari bilan tanishish. Jadval yaratish va to‘ldirish. Jadval rejimlarini taqdim etish. Ma'lumotlar tiplari. Kiritish niqobi (маска). “Конструктор” rejimida jadval tuzulishini o‘zgartirish.
Ishni bajarish tartibi: Ma'lumotlar omborini (MO) yaratish.
Пуск - Все программы - Microsoft Office - Microsoft Access 2013 yo‘llarni bosib o‘tish orqali Access dasturini ishga tushuring va unga ma'lumotlar ombori nomini bering.

Shablonlar asosida jadval yaratish.

Microsoft Access 2013 versiyada “Мастер таблиц” (Jadvallar ustasi) imkoniyatlari nazarda
tutilmaganligi uchun

nomini режими «Oluvchi»
jadvalni oddiy shablon asosida yaratamiz. Buning uchun menyuning «Создание» bandi /Шаблоны/Части приложения/ guruhini oching va undan Контакты ilovasini tanlang. Natijada rasmdagi muloqot oynasi namoyon bo‘ladi. Unda “Да” tugmasini bosing. Oynaning chap tomonida joylashgan Все объекты А... qismidan Контакты ilovasi ustida sichqonchaning c'ng tugmasini bosing va ochilgan muloqot darchadan Переименовать buyrug‘ini tanlab unga “manzillar” nomini kiriting va Enter tugmasini bosing. (1 rasm). Endi shu nomli jadval ustida sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosing. Natijada ko‘p sonli nomli maydonlarga ega bo‘lgan jadval ochiladi. (2 rasm). Bu jadvalda ИД, Фамилия, Имя, Домашний телефон, Мобильный телефон, Адрес maydonlarini qoldirib, qolgan keraksiz maydonlarni ustida o‘ng tugmani bosish natijasida ochilgan darchadan Удалить поле buyrug‘ini tanlash orqali o‘chiring. So‘nggi keraksiz maydonni olib tashlagandan so‘ng сохранить tugmasini bosing. Endi nomli maydonlarning nomlarini o‘zgartiramiz. «ИД» maydon
конструктор yordamida nomiga almashtiring. Buning uchun ГЛАВНАЯ bandi Режим tugmasining pastki qismida joylashgan strelkani bosing va Конструктор ilovasini tanlang. Natijada 3 rasmdagi muloqot oyna namoyon bo‘ladi.

ИД
Да (Совпадения не допускаются) Общее

пивог анвмснгв Формат поля Подпись Индексированное поле Выравнивание текла

длинное целое Последовательные
Oynaning Подпись maydoni ro‘parasidagi «ИД» nomli maydonning nomini uni belgilash yordamida «Oluvchi» nomiga o‘zgartiring va сохранить tugmasini bosing.
Jadvalni yoping va yana Все объекты А... qismidagi “manzillar” nomli jadval ustida chap tugmani 2 marta bosish orqali uni oching. Qolgan barcha maydon nomlarini uning ustida o‘ng tugmani bosish natijasida ochilgan darchadan Переименовать buyrug‘ini tanlash orqali o‘zbekcha shaklga o‘tkazing va oxirda сохранить tugmasini bosing. (4 rasm).
Barcha kerakli o‘zgartirishlarni kiritdik, endi jadvalni to‘ldirishni boshlaymiz.
Jadvalni to‘ldirish.
Shu o‘rinda muhim ma'lumotni aytib o‘tish lozim. E'tibor bering, Oluvchi maydoni yo‘l ochib beradigan (ключевая) ya'ni muhim счётчик maydoni hisoblanadi. Bu maydon, yozuvlarni kiritishni tartiblab (nomerlab) beradi. Oluvchi maydonini to‘ldirish shart emas, aniqrog‘i uni to‘ldirib ham bo‘lmaydi chunki u avtomatik ravishda ishlaydi. Hozircha faqat familiya va ism maydonlarini to‘ldiring va oxirda сохранить tugmasini bosing. To‘ldirishda ba'zi familiya va ismlarni takrorlanishini ta'minlang chunki bu takrorlanishlar Access dasturi imkoniyatlaridan foydalanishda sizga qo‘l keladi. (Filtrlash ishlarini bajarish va boshqalarda).
Kiritilish niqobi. (Маска ввода).
Kiritilish niqobi - bu qiymatlar maydonlariga bir xil formatli ma'lumotlarni kiritish U maydonlarda doimiy Telefon o‘zgartirish uchun

shabloni hisoblanadi.
simvollarni avtomatik ravishda ko‘rsatadi. nomeriga kiritilish niqobini
menyuning ГЛАВНАЯ bandi режим tugmasining tag qismidagi strelkani bosish natijasida ochilgan muloqot darchadan конструктор rejimini tanlanr. Natijada 5 rasmda havola etilgan maydonlar hosil bo‘ladi. Конструктор oyrnsi, birinchi ustuni maydonlar ikkinchi ustuni esa ma'lumotlar tiplariga (formatlar) ega bo‘lgan jadvaldan iborat.

1. 
   Uy tefefoni va yon telefon maydonlariga kiritilish niqobini beraylik.
   
2. 
   Kursorni uy telefoni iborasi joylashgan maydonga o‘rnating. Natijada «Свойства поля» darchasi namoyon bo‘ladi. (5 rasm). Kursorni «Маска
   

ввoдa» maydoni ro‘parasidagi bo‘sh maydonga joylashtiring va unga «000-00­00» ko‘rinishdagi sonlarni kiriting. Bu ishni yon telefon uchun ham bajaring.
Faqat u joyga «00-000-00-00» sonlarni kiritish lozim. Endi jadval rejimga o‘ting. Access dasturi saqlash to‘g‘risidagi savol bilan murojaat qiladi, u joyda ha ya'ni «да» deb javob bering. Telefon nomerlarni kiriting. So‘ngi qiladigan ishlardan biri bu manzil maydonlarini to‘ldirishdan iborat. Ularni to‘ldiring va сохранить tugmasini bosing. Kichik hajmdagi ma'lumotlar ombori yaratildi. (6 rasm). Endi jadvaldagi ma'lumotlarga ko‘ra saralash, filtrlash amallarini bajarib ko‘ring. Ishni o‘qituvchiga havola eting.
№ Savol va Topshiriqlar

6. 
   MO-ni asosiy obektlari jumlasiga nimalar kiradi?
   
7. 
   “Конструктор” rejimida jadval ustida qanday amallar bajariladi?
   
8. 
   Kiritish niqobi (маска) nima uchun kerak?
   
9. 
   Shablonlar asosida jadval qanday yaratiladi?
   
10. 
    Oddiy shablon deb qanday shablonga aytiladi?
    
11. 
    Контакты ilovasi ma'lumotlar omborini yaratishda qanday yordam beradi?
    
12. 
    Все oбъекты darchasidagi maydon ko‘rinishlarini aytib o‘ting.
    
13. 
    Jadvallar to‘ldirilishini izohlang.
    

Ahmedov Ergash
Yangiboyev Komil
Tojiboyev Sobit
Ahmedov Komil
Tojiboyev Ergash

	№9 - Laboratoriya mashg‘uloti
2-soat	Access dasturida guruxlantirilgan hisobotlar hosil qilish.