A. N. Qudratov

Ishning maqsadi:
Talabalarda ma'lumotlar omborida so‘rovlar va guruxlantirilgan hisobotlar hosil qilish ko‘nikma va malakalarni shakllantirish.
Topshiriq: Access dasturi yordamida hisobotlar yarating. Bunda hisobotlar ustasi va конструктор rejimida hisobotlar bilan ishlashlardan foydalaning.
Ishni bajarish tartibi:

1. 
   Access dasturini ishga tushuring va birinchi amaliy mashg‘ulotda yaratilgan Talaba nomli ma'lumotlar omborini oching.
   

Hisobotlar, jadval va sо‘rov ^rinishdagi ma'lumotlar ombori ma'lumotlarini
“qog‘oz” variantida namoish etishga mо‘ljallangandir.
Hisobotlarni Forma ^rinishdan farqi shundaki u guruhlashlarni bajarish va yakuniy xulosalar chiqarishni osonlashtiradi.

2. 
   “Мастер отчетов” imkoniyatlaridan foydalanib hisobotlar yaratish. Menyuning СОЗДАНИЕ bandi Отчёты guruhidagi Мастер отчетов tugmasini bosing. Ma'lumotlar manbai sifatida Talabalar nomli jadvalni tanlang. Sо‘rovga qо‘shish uchun Guruh, Familiya, Ism, Manzil, Mobil telefon tartibida maydonlarni tanlang. Guruhlash darajasini qо‘shmasdan, guruh tartib raqamlari, familiya, ism maydonlarini о‘sish tartibida saralang. Табличный maketini sо‘ngra ixtiyoriy uslubni (стиль) tanlang va talabalar nomini bering.
   

Hisobot, Iwrisli (просмотр) rejimida ochiladi. Kc/fish rejimining «Предварительный просмотр» deb ataluvchi uskunalar panelining tarkibiga e'tiboringizni qarating.
Hisobotlar конструктор rejimiga kiring va hisobot blanki mazmuni bilan tanishing. Unda sarlavhalar qismlari, izohlar va kolontitullarni toping. Boshqarish elementlari paneli ochilishiga e'tiboringizni qarating. Bu hisobot konstruktori uskunalari, forma konstruktor uskunalari bilan bir xilligini anglatadi. Hisobotlarni yaratish xuddi formalarni yaratishdek amalga oshiriladi. Maydon sarlavhalarining yuqori kolontituldagi sarlavhalar qismida hisobotning umumiy sarlavhasi joylashib, ular hisobotning barcha sahifalarida takrorlanadi. Quyi kolontitul qismida esa barcha sahifalarda qaytariluvchi hisobot sahifasining joriy sana va tartib raqami joylashadi. Quyidagi elementlar qaysi tipga mansubligini Iwring. Sarlavhalar uchun Надпись elementi, ma'lumotlarni tasvirlash uchun esa Поле elementi ishlatiladi. Линия elementi esa yuqori kolontitul sohasini ajratib turadi.

3. 
   Ma'lumotlarni guruhlash. Yozuvlarni guruhlarga birlashtirish uchun menyuning КОНСТРУКТОР bandi Группировка и итоги guruhidagi Группировка buyrug‘idan foydalaniladi.
   

Talabalar hisobotida talabalar haqidagi yozuvlar guruh tartib raqamiga qarab guruhlanishi lozim.

Группировка, сортировка и итоги
. Группировка Guruh ^ж начиная с А ^ж . по всему значению ^ж . с итогами: Код * . с заголовком Guruh, с разделом заголовка ^ж . без раздела примечания ^ж
’ не удерживать группу на одной странице ^ж . Основные параметры ◄
'— • Сортировка Familiya
'—• Группировка Em
Hisobotga, guruh tartib raqamlari uchun (С разделом заголовка qiymatga ko‘ra) Заголовок группы qismini qо‘shish uchun shu punkdan foydalaning. Yuqori kolontituldan Guruh yozuvini va ma'lumotlar qismidan esa Guruh maydonini Заголовок группы qismiga olib o‘ting. Turli guruhlar haqidagi ma'lumotlarning yuqori qismidan ingichka chiziq o‘tkazish bilan uni ajrating. Natijani Просмотр rejimida ko‘ring.

4. 
   Hisobotlarda yozuvlarni nomerlash. (tartiblash). Butun hisobotda yoki guruhdagi yozuvlarni nomerlash (tartiblash) uchun hisobot ma'lumotlari qismiga bo‘sh maydon qo‘shish va Данные xossalariga “=1” formulaga teng qiymatni berish lozim. Сумма с накоплением xossasi uchun Для группы (guruh uchun) qiymatini o‘rnating. Agar butun hisobot uchun tarkibli nomerlash (сквозная) lozim bo‘lsa, u holda Сумма с накоплением xossasi Для всего qiymatni olishi kerak. Ikkala hisobotlarni (tarkibli va odatiy nomerlashni) saqlang. Natijani просмотр rejimida ko‘ring.
   
5. 
   Мастер (hisobotlar ustasi) yordamida hisobotlar yaratish. Ma'lumotlarni guruhlash. Sessiya jadvali uchun hisobotni yaratishda Мастер отчётов imkoniyatlaridan foydalaning. So‘rovga qo‘shish uchun guruh, Familiya, Ism va uchta imtihon baholari maydonlarini tanlang. Guruhlar uchun guruhlash darajasini qo‘shing, avvaliga familiyalarni so‘ngra ismlarni o‘sish tartibida saralang. Pog‘onali (Ступенчатый) maketi va ixtiyoriy stilni tanlab unga Sessiya nomini bering.
   
6. 
   Hisobotda yakuniy xulosa chiqarish. Guruhlar ustida yakuniy xulosalar chiqarish uchun группировка buyrug‘idan foydalaniladi. Talabalar haqidagi yozuvlar hisobotida guruhlar nomerlari bo‘yicha guruhlashtirilgandir.
   

Guruh nomerlari uchun (С разделом примечания qiymatli) примечание группы qismini hisobotga qo‘shing. Bundan tashqari izohlar (primechaniy) qismiga esa Avg() funksiyasi yordamida har bir guruh uchun fanlardan olingan baholarning o‘rtacha qiymatini hisoblash uchun hisoblanuvchi maydonlar qo‘ shing. Unga “Fanlardan olingan o‘rtacha qiymat” yozuvini qo‘shing. Turli guruhlar haqidagi ma'lumotlarni ajratish uchun uning tag qismidan ingichka chiziq o‘tkazing. Natijani просмотр rejimida ko‘ring.

7. 
   Ma'lumotlarni guruhlash va Мастер yordamida hisobotlarni yaratish haqida yakuniy xulosalar chiqarish. Мастер ma'lumotlarni guruhlashda, avtomatik ravishda xulosa chiqarish imkoniga egadir. Guruh uchun guruhlashga ega bo‘lgan Sessiya jadvali ma'lumotlari uchun yangi hisobot yarating. Saralash (sortirovka) qadamida Итоги... tugmasini bosing va “imtihonlarning o‘rtacha baholari” sifatida xulosa chiqaring. Faqat xulosalarni ko‘rsating. Hisobotni Xulosa nomi bilan saqlang. Natijani просмотр rejimida ko‘ring. Konstruktorga kiring. Yozuvlar miqdorini hisoblovchi maydonni o‘chiring va Avg yozuvli matnni, fanlardan o‘rtacha iborasiga almashtiring. Ma'lumotlar muhitidagi Familiya maydonini va kolontituldan ham familiya yozuvini o‘chiring. Hisobot elementlari qanday joylashganini eslab qoling.
   
8. 
   So‘rovlarda hisobotlar yaratish. Konstruktor rejimida hisobot yaratish. Hisobotlar konstruktori ko‘p hollarda forma konstruktori bilan o‘xshashdir. Ikkala konstruktor bir xil elementli panellarga ega. Hisobot yaratish forma yaratish kabi amalga oshiriladi. Konstruktor rejimi yordamida “Guruhlar o‘rtachalari” so‘rovida hisobot yarating. Fanlar nomlari yuqori kolontitulda joylashishi kerak. Guruh nomi va maydoni guruhlar sarlavhasi muhitida, imtihonlar bo‘yicha o‘rtacha baholar esa ma'lumotlar muhitida bo‘lishi lozim. Yuqori kolontitul muhitiga sanani chiqarish uchun maydon joylashtiring. Ushbu maydon ma'lumotlar xossalarini, funksiyalar ruyxatidagi Now() funksiyasi yordamida bering. Maydonning Формат xossasi, sanani namoish etuvchi format holatida bo‘lishi lozim. Quyi kolontitulda menyuning ВСТАВКА bandi Номера страниц buyrug‘i yordamida hisobotning sahifa nomerlarini joylashtiring.
   
9. 
   Konstruktor rejimida barcha hisobotlarni, ulardagi ma'lumotlar proporsional joylashishi va maydonlarda to‘liq aks etishiga nisbatan tahrirlang.
   

№ Savol va Topshiriqlar

14. 
    Hisobot deb nimaga aytiladi?
    
15. 
    Hisobotni Formadan farqi nimada?
    
16. 
    Стиль tarkibini izohlang.
    
17. 
    КОНСТРУКТОР bandi Группировка и итоги guruhidagi buyruqlarni izohlang.
    
18. 
    Группировка buyrug‘idan nima maqsadda foydalanamiz?
    
19. 
    “=1” formula nimani anglatadi?
    
20. 
    Avg() funksiyasi yordamida qanday amal bajariladi?
    
21. 
    Now() funksiyasi yordamida qanday amal bajariladi?
    

Laboratoriya ishi №10.
Mavzu: Axborotlarni himoyalashning texnik va dasturiy vositalari bilan ishlash.
Ishning maqsadi: Axborotlarni himoyalashning texnik va dasturiy vositalari. Axborot xavfsizligini ta'minlash qonunchiligini o'rgatish.
Kutilayotgan natija: Talabalarda axborotlarni himoyalashning texnik va dasturiy vositalari hamda axborot xavfsizligini ta'minlashning maqsadlari haqida amaliy ko'nikmalar hosil qilinadi.
Laboratoriya jihozlari: Kompyuter, Windows operatsion tizimi, Antivirus va arxivaror dasturlari.