A. N. Norchayev, T. B. Sadikov, M. Z. Nurfayziyeva mintaqaviy turizm

Samarqand viloyati tumanlarida turizm turlarini rivojlantirish

imkoniyatlari

№	Tuman	Tarixiy,	Rekreatsion	Qishloq	Diniy,	Madaniy va	Jami
	nomlari	me’moriy,	va ekologik	turizmi	ziyorat	etnografiq
		arxeologik	turizm		turizmi	turizm
		tanishuv
		turizmi
	Samarqand	3	2	0	3	3	11
	shahri
1	Bulunur	0	1	2	1	1	6
2	Jomboy	0	2	2	1	1	6
3	Ishtixon	0	2	2	0	1	5
4	Kattaqo‘rg‘on	1	2	2	1	1	7
5	Narpay	0	2	2	1	1	6
6	Nurobod	1	1	2	2	2	11
7	Oqdaryo	1	1	2	2	1	7
8	Payariq	0	1	2	1	1	7
9	Pastdarg‘om	0	2	2	0	1	5
10	Paxtachi	1	2	2	1	1	7
11	Samarqand	2	2	1	2	2	9
12	Tayloq	1	1	1	1	1	5
13	Urgut	2		2	2	2	12
14	Qushrabod	0	2	1	1	1	7

Manba: Ibadullayev N.E.. Turistik resurslardan foydalanish samaradorligini oshirish imkoniyatlari. i.f.n. uchun yozilgan diss. avtoreferati.SamISI. 2010 y. -14 bet

Ikkinchidan, bu hududlardan foydalanish va muhofaza etishning iqtisodiy shart-sharoitini yaratish lozim. Bunda davlatning iqtisodiy-siyosiy yordami, samarali soliq, siyosati va moliyalashtirish dasturi kabilar amalga oshirilishi maksadga muvofiq.

Tadqiqot jarayonida Samarqand viloyatida turizmni rivojlantirishning quyidagi muammolari mavjudligi aniqlandi:

Ko‘ngilochar xizmatlar infratuzilmasining xorijiy turistlar uchun yetarli darajada rivojlanmaganligi;

• 
  yo‘llarning ahvoli xalqaro talablarga to‘liq javob bermasligi;
  

• 
  gid-tarjimon va ekskursovodlar malakasining talab darajada emasligi;
  

• 
  jamoat joylarida sanitariya holatining xalqaro talablarga to‘liq javob byermasligi;
  

122

• 
  xizmat ko‘rsatish sohasida ko‘pgina kamchiliklarning mavjudligi va ularning sifat darajasining pastligi;
  
• 
  mintaqaning turistik resurslari to‘g‘risida xalqaro miqyosda yetarlicha ma’lumot yo‘qligi, reklama xizmatidan yetarli darajada foydalanmasligi;
  
• 
  milliy o‘yinlar, folklor guruhlari namoyishlarining, milliy kiyimlar galareyalarining kamligi va boshqalar.
  

Mamlakatimiz uchun turistlarni (mahalliy va xalqaro) mintaqalar bo‘yicha hududiy taqsimlash maqsadga muvofiqdir. Buning uchun turistik korxona va tashkilotlarning hamkorlikda ishlashi muhim. Bunda maxalliy turizmdagi sayyohlar almashuvini to‘g‘ri tashkil etish, ularning xarakatini ta’minlash uchun tegishli infratuzilmaning ham shakllanishi lozim.

Iqtisodiyotning bozor munosabatlariga o‘tishi munosabati bilan xizmatlarning sifati va nomenklaturasi kengaydi. Uning tarkibiga turizm-ekskursiya xizmatlarining kirib kelishi viloyatda turizmning moddiy-texnik bazasini tashkil qilish va yanada rivojlantirish zaruriyatini tug‘diradi. Bu o‘z navbatida hozirgi moliyaviy-iqtisodiy inqiroz sharoitida yangi ish o‘rinlarini ochilishiga erishishni ta’minlaydi.

Turistik resurslar mintaqada turizmni rivojlantirish yo‘nalishlarini belgilab beruvchi omildir. Shu sababli ularni baholash, muhofaza qilish va foydalanish masalalarini yechish bugungi kunda o‘ta muhimdir. Ammo mintaqadagi mavjud turistik resurslar hozirgi kunda to‘liq kadastrdan o‘tmagan.

Tadqiqotlar natijasi ko‘rsatdiki, Samarqand shahri va atrofidagi mavjud turistik resurslar joylashganligi bu yerda qisqa muddatli sayyohlik, ekskursiya xizmatlarini tashkil etish uchun qulaydir. Respublikamiz turizmida so‘nngi yillarda qisqa muddatli sayohat ekskursiyani tashkil qilishda ichki turizm imkoniyatlari ortib bormoqda. Mahalliy aholi va qo‘shni viloyatlardan kelayotgan ziyoratchilarning soni yildan yilga ortib borishi kuzatilmoqda. Ularga qisqa muddatli xizmat ko‘rsatish turlarini o‘zlashtirish ustida izlanishlar olib borish kerakli ma’lum bo‘lib bormoqda. Samarqand shahriga yaqinda joylashgan bir qancha dam olish maskanlari mavjud. Bular esa butun Samarqand viloyatining turistik resurslaridan foydalangan holda turizm turlarini rivojlantirish yo‘nalishlarini aniqlash imkonini beradi. Turistik turlarni

123
tashkil qilish uchun viloyatda bizning fikrimizcha quyidagi imkoniyat mavjuddir.

14.9-jadval


Samarqand viloyati turistik resurslari asosida turizm turlarini


rivojlantirish yo‘nalishlari

Turizm turi

Mazkur turizm turini

Rivojlantirish uchun kerakli bo‘lgan

rivojlantirish uchun

tadbirlar

mavjud resurslar va

omillar

Tarixiy

Samarqand

shahri va

atrofidagi

Xizmat

ko‘rsatish infratuzilmasi va

obidalar

tumanlardagi

tarixiy

obidalar.

sifatini oshirishga doir ishlarni hamda

turizmi

qadimiy «Buyuk Ipak yo‘li»ning

sohani

rivojlantirishning

iqtisodiy-

mazkur hududdan o‘tanligi.

huquqiy asosini takomillashtirish.

Arxeologik

Kadimiy Afrosiyob

hududi

va

Turli xalqaro

darajadagi

ilmiy-amaliy

turizm

muzeyi, Samarqand tuma-nidagi

konferensiyalarni

tashkil

etish,

arxeologik

maskanlar.

targ‘ibotni rivojlantirish.

Diniy

Buyuk diniy ulomalar Imom Al-

Xizmat

ko‘rsatish infratuzilmasi va

turizm

Buxoriy,Al-Motrudiy,

Maxdumi

sifatini

oshirish,

islom

dunyosiga

A’zam Daxbediy kabi majmualar

targ‘ibot

va

reklama

ishlarini

va avliyolar kunim topgan joylar.

rivojlantirish.

Ekoturizm

Tog‘li va cho‘l-dasht

hududlari

Ekoturizm obyektlariga

investitsiya

xamda

«Zarafshon»

qo‘riqxo-

jalb etish, tabiatni muxofaza qilishni

nasi.

xisobga olib ekoturizmni rivojlantirish

dasturni ishlab chiqish.

Sport

Tog‘li

hududlarda

spelio-

Faol turizm turlariga

oid

ixti-

turizmi

turizm

resurslarining

mav-

soslashtirilgan va ko‘ngilli maktab va

judligi,turli

tabiiy

klublarni

yaratish,

kerakli

vositalar

g‘aroyibotlar.

bilan ta’minlash.

Rekreatsion

Xushmanzara

tog‘li

va

daryo

Ushbu sohaga investitsiya va mahalliy

turizm

sohili

hududlari,

Nurobod

sarmoyalarni jalb etish, bu asosda dam

tumanidagi

shifobaxsh mineral

olish

va

davolanish

uchun

suvlar. «Zarafshon» sanatoriyasi.

infratuzilmani

shakllantrish

va

yanada

Ilmiy turizm

Tarixiy, arxeologik qadamjolar,

Turli xalqaro darajadagi ilmiy-amaliy

tarixiy

shaxslar uy

muzeylari,

konferensiyalarni tashkil etish, targ‘ibot

ilmiy observatoriya kabilar.

va reklama ishlarini rivojlantirish.

Manba: N.E. Ibadullaev. Turistik resurslardan foydalanish samaradorliginioshirish imkoniyatlari. i.f.n. uchun yozilgan diss. avtoreferati. SamISI. -16 bet

Mintaqada turistik resurslardan samarali foydalanish maqsadida mazkur turizm turlarini rivojlantirish uchun tarixiy-me’moriy va arxeologik taniShv turizmi, diniy

124
turizm, madaniy-etnografik turizm va ekologik turizmga doir istiqbolli turistik marshrutlarni ishlab chiqish maqsadga muvofiqdir. Umuman olganda Samarqand viloyati turizmi juda katta imkoniyatlarga ega ekanligini ko‘rib o‘tdik. Bu kabi imkoniyatlarni ishga tushirish orqali iqtisodiy samaradaorlikka erishishni maqsad qilib olishimiz kerak.