A muxitdinov, O. K. Qosimov

8
° -
10
° burchak ostida harakat uzata oladi.
74

---

VII.2. Kardanli uzatmani loyihalash
I 
Kardanli uzatmani loyihalash uchun shu kardanli uzatma o‘ma- 
tUishi mo‘ljallanayotgan avtomobil turi, avtomobilning texnik xarakte- 
liltikasi (avtomobilning massasi, tezligi, dvigatelning maksimal burov- 
6hi momenti va b.), avtomobilning ekspluatatsiya sharoiti kabi ma’lu- 
motlar ma’lum bo‘lishi kerak, Shu ma’lumotlar asosida loyiha uchun 
tlxnik topshiriq ishlab chiqiladi. Texnik topshiriq tarkibidagi asosiy 
pvametrlar 1-jadvalga kiritiladi.
1-jadval
Parametrlar
0 ‘lchov
birligi
1
Avtomobilning turi
2
Avtomobilning to‘la massasi
3
To‘la massaning o‘qlarga taqsimlanishi
4
Avtomobilning maksimal tezligi
5
Dvigatelning maksimal burovchi momenti
6
Dvigatelning maksimal aylanishlar soni
7
Avtomobilning kompanovka sxemasi
8
Avtomobilning bazasi
9
Avtomobilning g‘ildirak formulasi
10
Uzatmalar qutisining yuqori va pastki uzatishlar soni
Kardanli uzatmani loyiha hisobida ba’zi parametrlarni ma’lumotlar 
bazasidan yoki prototip avtomobildan olishga to‘g‘ri keladi. Kardanli 
uzatmaning loyiha hisobi uchun tanlab olinadigan parametrlar 2-jad- 
valga kiritiladi.
2-jadval
№
Parametrlar
0 ‘lchov
birligi
1 Kardanli uzatmaning turi (vallar soni)
2
Kardan valining o ‘lchamlari
3
Kardan sharnirlari turi va soni
4
Kardan vali bilan vilkani ulash usuli
5 Vallar o‘qlari orasidagi burchak diapazoni
6
Kardanli uzatma asosiy detallarining materiallari (kardan 
vali, krestovina, vilka, shlitsa, flanets, tayanch)
75

---

Kardanli uzatmaning loyiha hisobi uchun zarur bo‘lgan barcha 
parametrlar ma’lum bo‘lgach, kardanli uzatmadagi yuklanishlar va ular 
asosida kardanli uzatma asosiy detallarining kuchlanishlari (3-jadval) 
aniqlanadi hamda ruxsat etilgan kuchlanishlar toilan solishtiriladi.
- agar aniqlangan kuchlanishlar me’yorda bo‘lsa, kardanli uzat­
maning printsipial sxemasi masshtabda chiziladi va xulosa qilinadi.
- agar aniqlangan kuchlanishlar me’yordan yuqori bo‘lsa, ularning 
miqdoriga moslab detallarning o‘Ichamlari va materiallari qayta 
tanlanadi, kardanli uzatmaning printsipial sxemasi masshtabda chiziladi 
va xulosa qilinadi.
3-jadval
№
Parametrlar
0 ‘lchov
birligi
1 Kardan valining kritik aylanishlar chastotasi
2
Kardanli uzatmadagi yuklanishlar
3
Kardanli uzatma asosiy detallarining kuchlanishi (kardan 
vali, krestovina, vilka, shlitsa, flanets, tayanch)