Уйгур-угуз шохобчаси. Буига дадимги Угуз тили
ва дозирги тува, дарагас, ёдут, хакас, шор тиллари ки- ради. . ; .
КиРриз-дипчод шохобчаси. Бу шохобчага дадимги ва дозирги диргиз тили ва олтой тиллари киради. Уз навбатида юдорида курсатилган гурудларнинг дар бири яна бир данча гурудларга булиНади.^
, Н. А. Баскаков узининг ана шу таснифи бйлан бог- I II
лид равишда туркий тилларнинг ривожланиш тарихини дуйидаги даврларга булади: ,
Олтой даври (милодгача III асрлар). Туркий тил- лар тараддиётининг энг дадимги, илк босдичи булиб, бу даврнинг муайян саналари фан томонидан анидлан- ган эмас. Чунки тарихий дужжатлар йуд.
Хун даври (милодий V асргача).
К,адимги турк даври (V—X асрларгача).
Урта турк даври (X—XV асрлар).
Янги турк даври (XIV—XIX асрлар).
Энг янги давр (XIX—XX асрлар);1-
УЗБЕК ТИЛИ ТАРИХИНИ ДАВРЛАШТИРИШ
Туркий тилларни таснифлаш ва унинг тараддиёти тарихини даврлаштириш билан безлик равишда узбек адабий тили тарихи дам олимлар томонидан турли- ча даврлаштирилади. Жумладан, С. Е. Малов узбек адабий тили тарихини уч даврга б^либ Урганади:
1) Уйгур адабий тили; 2) Чигатой адабий тили; 3) Узбек' адабий тили. Бу даврлаштиришга кура дозир- ги узбек адабий тили чигатой адабий тилидан келиб чид- дан. Чигатой (зеки узбек) адабий тили эса уз навбати- да, уйгур адабий тилидан келиб чидданIII IV
А. Н. Самойлович Узбек адабий тили тарихини уч даврга булади:
Жорахонийлар даври адабий тили (X—-XI асрлар). Бу давр дорахонийлар давлатида шаклланган ва кенг дулланган шардий туркий адабий тил ва шу тилда ёзил- ган асарлар билан ажралиб тур.ади.
Угуз-дипчод адабий тили (XII—XIV асрлар). Бу давр Хоразмда угуз-дипчод диалекти негизида ривож- ланган гарбий туркий адабий тил дамда бу ерда яра- тилган асарлар билан богланган. .
Урта Осиё туркий адабий тили (XIV—XX асрлар). Бу давр тили шу асрлар давомида туркий — зеки узбек адабий тилида яратилган асарлар билан богланган. Хозирги узбек адабий тили эса Урта Осиё туркий адабий тилининг давоми деб даралади.I
УЗБЕК АДАБИЙ ТИЛИ ТАРИХИ 1
адыг (ярамас, ёмон), бошдаларида эса дайда,дой, айы» ' тзрзкда д^лланади. . 37
во 60
Узбек адабий тилининг янги даври (XVII— XVIII асрлар). Бу давр хонликлар даври адабий тили- ни ^амраб олади.
Узбек адабий тилининг энг янги даври (XIX—XX асрлар).1
Усмонов узбек адабий тили тарихини беш даврга
булади: . \ ■
Кддимги турк тили даври (VI—IX асрлар).
К,адимги узбек тили даври (IX—XII асрлар).
Эски узбек тилининг илк даври (XIII—XIV аср-:
лар). , .
Эски узбек тили (XIV—XIX асрлар).
^озирги замой Узбек адабий тили.2
F. Абдура^монов узбек адабий тили тарихини цуйи- дагича даврлаштиради:
Энг ^адимги туркий тил (VII аергача булган давр).
Кадимги туркий тил (VII—XI асрлар). ,
Эски туркий тил (XI—XIII асрлар).
Эски узбек адабий тили (XIV—XIX асрлар).
Янги узбек адабий тили (XIX—XX асрлар).
Козирги замой узбек адабий тили.3
Бу масала юзасидан турли олимлар баён цилган фикрларни умумлаштириб ва уларга таянган х0ЛДа> 93~ бек адабий тили тарихини узбек халцининг тарихи з^ам- да жамиятнинг ижтимоий-ицтисоднй хрётидаги узгариш- пар билан боглиц равишда цуйидагича даврлаштириш иумкин:
Do'stlaringiz bilan baham: |