A. M. Alijonov

Kadrlar bo'yicha strategiya tushunchalari

 

Hozirda kadrlar siyosati strategiyasining uchta tushunchasi mavjud. 

---

19-43 A.M.Alijonov  

Birinchi  kontseptsiyada  kadrlar  strategiyasi  tashkilotning  strategiyasi  bilan  belgilanadi. 

Xodimlarni  boshqarish  tashkilot  uchun  zarur  bo'lgan  xodimlarning  samaradorligini 

ta'minlash va ta'minlashdan iborat bo'lgan xizmat funktsiyasini bajaradi. 

Ikkinchi  tushuncha  kadrlar  strategiyasining  markaziy,  mustaqil  ekanligi  va  tashkilot 

strategiyasiga bog'liq emasligiga asoslanadi. Tashkilotda ishlaydigan xodimlar mustaqil 

resurslar sifatida qaraladi, ularning yordamida ularning sifati va qobiliyatiga qarab, bozor 

iqtisodiyoti sharoitida yuzaga keladigan turli xil muammolarni hal qilish mumkin. Bunday 

holda, inson resurslari strategiyasi mavjud yoki potentsial inson resurslariga bog'liq. 

Uchinchi kontseptsiya - avvalgi ikkita konsentratsiya, tashkilotning strategiyasi mavjud va 

potentsial  kadrlar  bilan  taqqoslanadi,  kadrlar  siyosati  strategiyasining  yo'nalishlariga 

muvofiqligi aniqlanadi. Bunday taqqoslash natijasida butun tashkilotning strategiyasi va 

uning kadrlar siyosati o'zgarishi mumkin. 

Xodimlarni  boshqarish  strategiyasi  asosida  ishlab  chiqilgan  tashkilotning  kadrlar 

siyosatining asosiy yo'nalishlari quyidagilardan iborat: 

Kadrlar sohasidagi marketing faoliyati; 

Tashkilotning kadrlarga bo'lgan ehtiyojlarini rejalashtirish; 

Yangi  texnologiyalarni  joriy  etishni  hisobga  olgan  holda  yangi  ish  o'rinlarini  yaratishni 

bashorat qilish; 

Kadrlarni  jalb  qilish,  tanlash,  baholash  va  attestatsiyadan  o'tkazish,  xodimlarni  kasbga 

yo'naltirish va mehnatga moslashishni tashkil etish; 

Kadrlarni tanlash va joylashtirish; 

Ishga  qiziqish  va  ishdan  qoniqish,  ish  haqini  oshirish  uchun  rag'batlantirish  tizimlari  va 

motivatsion mexanizmlarini ishlab chiqish; 

Tashkilot xodimlari uchun xarajatlarni ratsionalizatsiya qilish; 

Kadrlar  tayyorlash  dasturlarini  ishlab  chiqish  nafaqat  tashkilotning  bugungi,  balki 

kelajakdagi  vazifalarini  ham  o'qitish  tizimini  takomillashtirish,  xodimlarning  martabasini 

ko'tarish va rahbarlik lavozimlariga ko'tarilish uchun zaxira tayyorlashni takomillashtirish 

asosida amalga oshirish; - 

Mehnat va ish joylarini tashkil etish; 

Bandlik va ijtimoiy dasturlarni rivojlantirish; 

Tashkilotda ishlaydigan xodimlarni samarali taqsimlash va ulardan foydalanish, ularning 

sonini optimallashtirish; 

Kadrlar ishidagi yangiliklarni boshqarish; 

Xodimlarning xavfsizligi va sog'lig'ini ta'minlash; 

---

19-43 A.M.Alijonov  

Kadrlarni bo'shatish sabablarini tahlil qilish va eng oqilona variantlarni tanlash; 

Ish, ish hayoti va ish natijalarining yuqori darajadagi sifatini ta'minlash; 

Tashkilot  xodimlarini  boshqarishni  takomillashtirish  va  ijtimoiy-iqtisodiy  samaradorlikni 

baholash bo'yicha loyihalarni ishlab chiqish. 

Bunday  kadrlar  siyosatini  amalga  oshirish  tashkilotning  xodimlarni  boshqarish  xizmati 

ishini qayta tuzishni o'z ichiga oladi. 

Yuqorida  ta'kidlab  o'tilganidek,  xodimlarni  boshqarish  xizmatining  asosiy  maqsadi 

tashkilotni  kadrlar  bilan  ta'minlash,  ulardan  samarali  foydalanish,  kasbiy  va  ijtimoiy 

rivojlanishdir. Bozor sharoitida tashkilot muammolarini samarali echishga qodir xodimlar 

bilan. 

Tashkilot xodimlarini boshqarish xizmati quyidagi tadbirlarni amalga oshirishi kerak: 

Kadrlar siyosati, xodimlarni boshqarish konsepsiyasini ishlab chiqish va kadrlar xizmatini 

isloh qilish rejasini tuzish; 

Kadrlar xizmati bo'linmalari to'g'risidagi nizomni yangilash; 

Favqulodda sertifikatlash ma'lumotlariga asoslanib, tashkilotning boshqaruv xodimlarida 

zarur  bo'lgan  qayta  ishlarni  amalga  oshirish  (bu  bosh  mutaxassislarga,  funktsional  va 

ishlab chiqarish bo'limlari rahbarlariga, guruh rahbarlariga ta'sir qilishi kerak); 

Shartnoma asosida ishga qabul qilish tizimiga o'ting; 

Kadrlarni jalb qilish, tanlash va baholashning yangi usullarini joriy etish; 

Biznes  martabasini  rejalashtirish  va  xizmat  ko'rsatish  va  kadrlar  malakasini  oshirish, 

kadrlar almashinuvi tizimini joriy etish; 

Kadrlarni kasbga yo'naltirish va moslashtirish dasturlarini ishlab chiqish; 

Rag'batlantirish va mehnatni rag'batlantirishning yangi tizimini ishlab chiqish; 

Mehnat intizomini boshqarish bo'yicha chora-tadbirlarni ishlab chiqish; 

Qonun hujjatlari uchun axborot tizimini yaratish; 

Xodimlarni boshqarish xizmati ishini kompyuterlashtirish; 

Tashkilot xavfsizlik xizmati ishini yaratish (agar mavjud bo'lmasa) yoki faollashtirish; 

Jamoadagi nizolarni hal qilish tizimini ishlab chiqish. 

Ushbu  tadbirlarni  amalga  oshirish  va  kelgusida  samarali  ishlarni  davom  ettirish  uchun 

tashkilotning 

shaxsiy 

tarkibini 

boshqarish 

xizmatining 

tashkiliy 

tuzilmasini 

takomillashtirish  zarur.  Unga  yuklatilgan  barcha  funktsiyalarni  bajarish  maqsadida 

tarkibida bo'linmalar bo'lishi kerak. 

---

19-43 A.M.Alijonov  

Keling,  mahalliy  tashkilotlardan  biri  uchun  xodimlarni  boshqarish  strategiyasiga  misol 

keltiraylik. 

Xodimlar  strategiyasi  -  bu  ma'lum  bir  tashkilotdagi  xodimlar  bilan  ishlash  vositalari, 

usullari,  tamoyillari  va  maqsadlari  to'plami.  Ushbu  parametrlar  tashkiliy  tuzilish  turiga, 

korxona  faoliyat  doirasiga,  shuningdek  tashqi  muhitdagi  vaziyatga  qarab  farq  qilishi 

mumkin. 

2.

 Marketing innovatsiyalari.

 Innovatsiya (inglizcha "innovatsiya"  - innovatsiya,  yangilik, 

yangilik)  -  bu  yangi  texnologiyalar,  mahsulot  va  xizmatlar  turlari,  ishlab  chiqarish  va 

mehnatni  tashkil  etishning  yangi  shakllari,  xizmat  ko'rsatish  va  boshqaruv  shaklidagi 

yangiliklardan 

foydalanishni 

anglatadi. 

"Innovatsiya", 

"innovatsiya", 

"yangilik" 

tushunchalari ko'pincha farqlanadi, garchi ular orasida farqlar bo'lsa ham. 

 

Innovatsiya degani yangi buyurtma, yangi usul, ixtiro, yangi hodisa. "Innovatsiya" iborasi 

tom ma'noda yangilikdan foydalanish jarayonini bildiradi. Tarqatish uchun qabul qilingan 

paytdan  boshlab,  yangilik  yangi  sifatga  ega  bo'ladi  va  yangilik  (yangilik)  ga  aylanadi. 

Innovatsiyaning paydo bo'lishi va uni innovatsiyaga (innovatsiyaga) tatbiq etish o'rtasidagi 

vaqtni innovatsion kechikish deyiladi 

"Innovatsiya  (innovatsiya)  -  bu  bozorda  sotiladigan,  yangi  yoki  takomillashtirilgan 

mahsulot  ko'rinishida  amalga  oshirilgan  innovatsion  faoliyatning  yakuniy  natijasi. 

texnologik jarayon amaliyotda ishlatiladi ". 

 

Fikr innovatsion, aniqrog'i, potentsial innovatsion bo'lishi mumkin. qachon ilmiy, texnik va 

innovatsion  tsikllar  bosqichlaridan  o'tganidan  so'ng,  u  innovatsiyaga  aylanadi,  degan 

qat'iy  ishonch mavjud. mahsulot.  Shu bilan birga,  ba'zi hollarda,  g'oyaning o'zi  yangilik 

bo'lishi mumkin. 

 

"Innovatsiya" tushunchasini iqtisodiy toifa sifatida avstriyalik iqtisodchi I. Shumpeter ilmiy 

muomalaga  kiritdi.  U  birinchi  navbatda  yangi  kombinatsiyalar  masalalarini  ko'rib  chiqdi 

ishlab chiqarish omillari va rivojlanishning beshta o'zgarishini aniqladi, ya'ni. innovatsion 

muammolar: 

 

· Foydalanish yangi texnologiya, texnologik jarayonlar yoki ishlab chiqarishni yangi bozor 

qo'llab -quvvatlashi; 

 

· Yangi xususiyatlarga ega mahsulotlarni joriy etish; 

 

· Yangi xom ashyolardan foydalanish; 

 

· Ishlab chiqarishni tashkil etish va uning moddiy -texnik ta'minlanishidagi o'zgarishlar; 

---

19-43 A.M.Alijonov  

 

· Yangi savdo bozorlarining paydo bo'lishi. 

 

Innovatsion marketing - bu marketing tushunchasi bo'lib, u orqali tashkilot o'z mahsulotlari 

va marketing usullarini doimiy ravishda takomillashtirib borishi kerak. 

 

Biznesni  rivojlantirish  mantig'i  ishlab  chiqarish  rentabelligini  oshirish  va  assortimentini 

kengaytirishni talab qiladi. Bu ikkala maqsadga ham, bittasiga ham yangi mahsulotlarni 

ishlab  chiqish  orqali  erishish  mumkin.  Albatta,  bu  maqsadlarga  erishish  uchun  yagona 

vosita emas, lekin bu juda muhim. Yangi mahsulotni bozorga muvaffaqiyatli chiqarilishi 

natijasida kompaniya odatda mahsulot turini kengaytiradi yoki yangi mahsulot turkumini 

birlashtiradi.  Eng  keng  tarqalgan,  albatta,  birinchi  variant:  bu  oddiyroq,  kamroq  xavfli. 

Ammo, agar bozorga mutlaqo yangi mahsulot chiqsa, siz ancha yuqori daromad olishingiz 

va  yangi  mahsulot  turkumidagi  etakchi  sifatida  strategik  jihatdan  ustun  mavqega  ega 

bo'lishingiz mumkin.  

Innovatsion marketing har xil bo'lishi mumkin va quyidagilarni o'z ichiga oladi. 

1. Mutlaqo yangi mahsulotni joriy etish yoki mavjud mahsulot sifatini yaxshilash. 

2. Yangi ishlab chiqarish usulini, shuningdek, tovarlarni tijorat asosida qayta ishlashning 

yangi usulini joriy etish. 

3. Xom ashyo yoki tovarlarni etkazib berishning yangi manbasini zabt etish, bu manba 

allaqachon mavjudmi yoki yaratilishi kerakmi, yangi bozorlarni egallash. 

4.  Yangi  yoki  takomillashtirilgan  mahsulotlarining  raqobatbardoshligini  oshirish,  imidjini 

yaxshilash va bozorda ishonchini oshirish. 

5. Mahsulotning resurs intensivligini pasaytirish va pul oqimi miqdorini oshirish. 

6.  Va,  albatta,  qanday  qilib  innovatsion  mahsulot  uchun  raqobatbardosh  ustunlikni 

yaratish mumkin. 

Innovatsion  faoliyat  sub'ektlari  tomonidan  asosiy  yoki  faoliyat  turlaridan  biri  sifatida 

amalga oshiriladi va quyidagilarni o'z ichiga oladi: 

Innovatsiyalarni yaratish uchun zarur bo'lgan tadqiqot, amaliy va eksperimental ishlar; 

Yangi mahsulotlar va texnologiyalarning prototiplari va seriyali namunalarini yaratish bilan 

bog'liq ishlar; 

Ishlab chiqarish va sanoat sinovlarini tayyorlash bilan bog'liq ishlar; 

Innovatsion mahsulotlarni sertifikatlashtirish va standartlashtirish bilan bog'liq ishlar; 

Marketing tadqiqotlari va innovatsion mahsulotlar bozorini tashkil etish bilan bog'liq ishlar; 

Innovatsiyalarni  yaratish  va  tarqatish  uchun  bir  jarayonda  o'zaro  bog'langan  barcha 

turdagi vositachilik va boshqa turdagi ishlar. 

Innovatsion marketing sub'ektlari ular: 

---

19-43 A.M.Alijonov  

Innovatsiyalarni yaratuvchi va joriy etuvchi jismoniy va yuridik shaxslar; 

 

Innovatsion faoliyat uchun infratuzilma tashkilotlari; 

Innovatsiyalarni tartibga soluvchi davlat organlari; 

Innovatsiyalarni  ishlab  chiqaruvchilar  va  iste'molchilar  manfaatlarini  ifoda  etuvchi  va 

himoya qiladigan jamoat birlashmalari. 

Ob'ektlar innovatsion marketing quyidagilar: 

Intellektual natijalar ijodiy faoliyat; 

Innovatsion loyihalar va dasturlar; 

Texnologiyalar, uskunalar va jarayonlar, mahsulotlar. 

Innovatsion  marketing  bo'lishi  mumkin  Mavzu  nafaqat  yangi  mahsulotlarni  yoki  oldingi 

mahsulotning qo'shimcha miqdorini bozorga yanada samarali texnologiyalar yordamida 

chiqarish  mumkin,  balki  bozorga  yangi  texnologiyalarni  targ'ib  qilish,  birinchi  navbatda, 

litsenziyalarni sotish. yangi mahsulot yoki texnologik jarayonga kiritilgan ixtirolar va nou-

xau, shuningdek uni ishlab chiqarish uchun uskunalar. 

Marketing innovatsiyasi kontseptsiyasi bozor tadqiqotlari markazida, shuningdek raqobat 

strategiyasini  izlashda  yotadi.  Kompleksdagi  innovatsion  marketing  strategiyani  ishlab 

chiqish,  bozorni  tahlil  qilish,  shuningdek  operativ  marketingni  o'z  ichiga  oladi.  Etti 

bosqichdan iborat: iste'molchilarni tahlil qilish, innovatsiyalarni amalga oshirishda mumkin 

bo'lgan  tahdidlar  va  xavflarni  tahlil  qilish,  kuchli  tomonlarini  hisobga  olish  va  zaifliklar 

raqobatbardoshlikda, strategiyani tanlashda, marketing rejasini nazorat qilishda. 

Innovatsion  marketingning  asosiy  tamoyillari  quyidagilardan  iborat:  innovatsiyaning 

yakuniy  amaliy  natijasiga  erishishga  e'tibor;  innovatsion  loyihaning  uzoq  muddatli 

maqsadiga  muvofiq  innovatsiyalar  bozorining  ma'lum  bir  qismini  egallashga  e'tibor; 

tadqiqot,  ishlab  chiqarish  va  marketing  faoliyatini  korxonalarni  boshqarish  tizimiga 

birlashtirish; uzoq muddatli yo'nalish, bu marketing tadqiqotlarini, yuqori samaradorlikni 

ta'minlaydigan yangiliklar uchun ularning asosida g'oyalarni olishni talab qiladi iqtisodiy 

faoliyat; potentsial innovatsiyalar iste'molchilarining talablariga faol moslashishning o'zaro 

bog'liq va o'zaro kelishilgan strategiyasi va amaliyotini qo'llash, shu bilan birga ularning 

manfaatlarini maqsadli ravishda amalga oshirish. 

3.

 

Oʼzbekiston  milliy  innovatsion  tizimi  va  uning  ahamiyati.

 Mamlakatni  innovatsion 

rivojlantirishning uzoq muddatli stsenariylari asosida ustuvor soha va tarmoqlarni ilm-fan 

yutuqlari  va  innovatsiyalar  asosida  rivojlantirish  strategiyalarini  ishlab  chiqish, 

mamlakatning  ilm-fan  va  innovatsiyalar  sohasidagi  global  reytinglardagi  pozitsiyalarini 

yaxshilash tizimini joriy etish;

 



 

hududlarning  intellektual  va  texnologik  salohiyatini  oshirish,  ilmiy  va  innovatsion 

faoliyatini rivojlantirishning zamonaviy infratuzilmasini shakllantirish; 



 

ilm-fan  va  innovatsiyalar  sohasida  xalqaro  aloqalarni  kengaytirish  va 

mustahkamlash, ikki va koʼp tomonlama xalqaro xamkorlik doirasida innovatsiyalar 

va texnologiyalar transferi boʼyicha chora-tadbirlarni amalga oshirish; 

---

19-43 A.M.Alijonov  



 

ilmiy  faoliyatga  oid  davlat  dasturlarini  shakllantirish  va  amalga  oshirilishini 

muvofiqlashtirish,  ilmiy  tashkilotlarning  laboratoriya  bazasini  yangilash  va 

taʼminotini yaxshilash; 



 

ilmiy kadrlarni tayyorlash tizimini muvofiqlashtirish, uning shaffofligini taʼminlashga 

qaratilgan  raqamli  texnologiyalarni  joriy  qilish,  doktorlik  dissertatsiyalarini 

tayyorlashda izlanuvchilarga koʼmak beruvchi chora-tadbirlarni ishlab chiqish; 



 

yoshlarni  ilmiy  va  innovatsion  faoliyatga  jalb  etishning  samarali  mexanizmlarini 

joriy qilish va ular tashabbuslarini har tomonlama qoʼllab-quvvatlash; 



 

ilm-f

an va innovatsiyalar sohasiga byudjetdan tashqari mablagʼlarni jalb etish, ilmiy 

va  innovatsion  loyihalarni  moliyalashtirishda  xususiy  sektor  faolligini  oshirish, 

venchurga asoslangan moliyalashtirishni rivojlantirish va sohaga tashqi begʼaraz 

koʼmakni jalb etish; 



 

innovatsion  ishlanmalar  asosida  amalga  oshiriladigan  loyihalarning  moliyaviy, 

iqtisodiy  va  texnik  ekspertizasini  oʼtkazish  va  intelektual  mulk  obʼektlarini  tatbiq 

etish  uchun  zarur  sharoitlarni  taʼminlash  hamda  normativ-huquqiy  bazasini 

takomillashtirish; 



 

ilm-fanga  asoslangan  iqtisodiyotni  shakllantirish,  iqtisodiyotning  real  sektori  va 

ishlab  chiqarish  tarmoqlarining  ilmiy  ishlanma  va  innovatsiyalarga  boʼlgan 

ehtiyojlarini aniqlash hamda tarmoq ilmiy-tadqiqotlarni rivojlantirish asosida ilm-fan 

va ishlab chiqarish integratsiyasini mustahkamlash; 



 

yangi  ishlanmalarni  tijoratlashtirish  va  ishlab  chiqarishga  joriy  etish,  startap 

loyihalarini  amalga  oshirish,  intellektual  mulk  qatnashadigan  yangi  korxonalarni 

shakllantirish va ratsionalizatorlik faoliyatini rivojlantirish uchun zarur shart-sharoit 

yaratish; 



 

innovatsion  infratuzilmalarni  rivojlantirish,  joylarda  tashkil  etiladigan  innovatsiya 

markazlari,  texnologik  parklar,  biznes  va  startap  akseleratorlar  faoliyatini  tashkil 

etish boʼyicha uslubiy qoʼllab-quvvatlash.