A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

51-rasm. Yulg'un.
Xalq xo‘jaligida katta ahamiyatga ega. 
Cho‘1 hududlarida 
joylashgan asosiy massivlari tuproqni muhofazalashda va meliorativ 
ahamiyatiga ega. Bundan tashqari, terini oshlash, sanoatida yulg‘un 
bebaho va arzon xomashyodir. Po‘stlog‘ida, ko‘k massasida (bir yillik 
poyalari, barglari tarkibida 5-10% oshlovchi moddalar mavjud. Mahalliy 
aholi azaldan terini oshlashda undan foydalangan.

---

Yulg‘unlar butalar b o iib , poyalari mayda va uzun, barglari mayda, 
shakli o ‘zgargan, po‘stsimon, poyalari bilan birga qo‘shilib to ‘kilib 
tushadi. Tuzlar bilan to‘yingan poyalari yerga to‘kilib, tuproqni quritadi 
va sho‘rlantiradi. Gullari pushti, oq rangda, shingilchasimon yoki 
ro‘vaksimon to ‘pgulga birlashgan. Mevalari 3-4 bo iak ch aga ajraladigan 
ko‘sak, bir uyali boiib, ichida k o ‘plab urugiari joylashgan.
Y og‘ochi zich, chiroyli. Kichik hajmli, manzarabop (chiroyli) 
ishlanmalar yasashda q o ilan ilsa b o iadi, lekin bundan foydalanish 
darajasi past, chunki yirik poyali daraxt deyarli uchramaydi.
Xuddi boshqa choi o ‘simliklari singari, yulg‘unlar ham issiqqa 
qurg‘oqchilikka chidamli, tuproqqa talabchan emas, k o ‘plari sho‘rga 
chidamli. Tez o‘suvchi, asal to ‘plovchi o ‘simlik. 0 ‘zining manzaraliligi 
tufayli ko‘kalamzorlashtirish ishlarida, ayniqsa, c h o i va yarim 
choilam ing sho‘rlangan tuproqlarida foydalanish mumkin.
Barglari yashil va ko‘k yashil tusda, nafis, yorqin ko‘rinishdagi 
to‘pgullari chiroyli manzara hosil qiladi. Turlami to ‘g ‘ri tanlab 
joylashtirilganda butun o ‘suv davri davomida gullab turadi. Markaziy 
Osiyo, Volga bo‘yi va Qrimda yashil devorlarda, boshqa o ‘simliklar 
bilan uyg‘unlashtirilib, ekiladi. Cho‘1 hududlarini o ‘simliklar bilan 
qoplashda alohida ahamiyatni kasb etadi.
Sho‘rxok tuproqlarda, qurg‘oqchil yerlarda himoya o ‘rmonzorlarini 
yaratishda va qumlami mustahkamlashda yulg‘unning k o ‘p turlari 
qoilaniladi. Urugidan ko‘paytirish mumkin, ammo eng oddiy va keng 
tarqalgan usul-qalamchalar orqali ko‘paytirishdir.