A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

kiritish mumkin. Yorug‘sevar o ‘simliklarda barglari may da, parenxima
hujayralari kuchli rivojlangan, xloroplastlari mayda b o ‘ladi. Ninabargli
va yaproqbargli o ‘rmonlarda daraxtlar bargi och yashil, shox-shabbasi
rangsiz bo‘ladi. Ninabargli daraxt turlarida ninabarglar 1-3 yil davomida
to‘kilib ketadi, daraxt tanasi pastki shoxlardan tabiiy tozalanadi.
Yorug‘lik uchun kurash keskinlashadi va daraxtlar tez o ‘sadi. 0 ‘sishdan
qolib, siqilib qolgan daraxtlar b o ‘lsa, qurib qoladi.
Soyasevar o ‘simliklarda ham assimilatsiya jarayoni kunduzi yaxshi
kechadi, ulami barg plastinkalari yirik b o iib , gorizontal joylashadi.
Ularda 
parenxima 
hujayralari 
yaxshi 
rivojlangan 
b oiib ,
xloroplastlari yirikroq b oiad i. Soyasevar o ‘simliklar ochiq yerlarda,
soya yerlarda bemalol o'saveradi, ulaming bargi to‘q yashil va shox-
shabbasi qalin b oiib , yorugiikni kam o ‘tkazadi. Bunday sharoitlarda
daraxtlaming ninabarglari 5-9 yil yashaydi, so ‘ng to ‘kiladi, yonlama
shoxlari uzoq vaqt saqlanadi, daraxt tanasini shoxlaridan tabiiy
tozalanishi sekin kechadi. Bunday joylarda daraxtlar uchun konkurent
kurash boim aydi va shu sababli daraxtlar kamroq nobud b oiad i. Daraxt
va butalami yorugiikka b o ig a n talabi doimiy b o im a y , u butun
ontogonez davomida o ‘zgarib turadi. Masalan, ninabargli daraxt tur-
larining yosh nihollari yorugiikni yoqtirmay, o ‘rmon ostidagi soya
joylarda o ‘sishga moslashgan. Ochiq yerda chiqqan nihollar quyosh
nuridan zararlanadi, chunki ular katta yoshdagi daraxtlarga nisbatan
soyaga chidamli boiadi.
Daraxtlami urug‘ berish, 
ya’ni balog‘at 
yoshiga 
yetganda