A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

texnologik kartalar 
deb ataladigan maxsus jadvallar ko„rinishida tayyorlanadi va bu ma‟lumotlar 
fermer xo„jaliklarining biznes rejasini tuzishda asosiy xujjat bo„lib hisoblanadi. 

---

89 
Texnologik kartalarda ko‗rsatilgan agrotexnik jarayonlar quyidagi: umumiy 
ishlar, urug‗ ekish va ko‗chat o‗tqazish, o‗simliklarni parvarishlash, mahsulotlarni 
yig‗ishtirib olish hamda kuzgi va qishqi ishlar kiradigan davrlardan iborat.
Qishloq xo‗jaligi mahsulotlarini etishtirishda mineral o‗g‗itlar, yoqilg‗i 
moylash materiallari, kimyoviy va boshqa ashyolar miqdorini, texnologik 
jarayonlarni bajarishga ketgan mehnat sarflari, mexanizator va ishchilar soni va 
toifalari, qishloq xo‗jaligi mashinalari va agregatlariga bo‗lgan talab texnologik 
kartalar yordamida aniqlanadi [9]. 
SHuning uchun fermer xo‗jaliklarida texnologik kartalardan qishloq xo‗jaligi 
mahsulotlari etishtirish tadbirlarini rejalashtirishda va biznes rejalar ishlab chiqishda 
foydalaniladi. Etishtiriladigan har bir ekin turiga, ularni etishtirish texnologiyalariga
mos holda qishloq xo‗jaligi ekinlarini parvarishlash va mahsulot etishtirish bo‗yicha 
namunaviy texnologik kartalar ishlab chiqiladi.
Ushbu texnologik kartalar ilmiy-tadqiqot institutlari va joylardagi tajribali 
mutaxassislar tomonidan har 5 yilda yangilanib, unda so‗nggi yillarda mamlakatimiz 
qishloq xo‗jaligi mashinasozligi korxonalarida ishlab chiqarilayotgan, shuningdek, 
xorijiy davlatlardan olib kelinayotgan traktorlar hamda qishloq xo‗jaligi 
mashinalaridan unumli foydalanishga katta e‘tibor beriladi. 
Har bir fermer xo‗jaligi mutaxassislari tomonidan biznes-reja tuzishdan oldin, 
namunaviy texnologik kartalar asosida xo‗jalikning tuproq-iqlim sharoitini hisobga 
olgan holda ekiladigan har bir ekin turi uchun 
amaliy texnologik kartalar
tuzib 
chiqiladi va xududning qaysi mintaqaga to‗g‗ri kelishi, hosildorlikni kanchalik 
bo‗lishiga qarab sarf xarajatlar hisoblanadi. 
Ma‘lumki, mamlakatimizda paxta etishtirish bo‗yicha namunaviy texnologik 
kartalar 3 ta mintaqa bo‗yicha tuzilgan bo‗lib, amaliy texnologik kartalarni tuzishda 
xo‗jalik mutaxassislari uchun qo‗llanma vazifasini bajaradi. 
Respublika tumanlarining mantaqalar bo‗yicha taqsimlanishi keltirilgan.
Ammo paxta etishtiradigan fermer erlarini u yoki bu mintaqaga kiritish birmuncha 
shartli xarakterga egadir. CHunki, bir tumanning hududida ham tuprog‗i turli 
mintaqalarga taalluqli bo‗lgan erlar mavjud. Mintaqalar o‗ziga xos xususiyatlariga 
qarab quyidagi turlarga bo‗linadi: