A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

27.3-§. Rivojlangan xorijiy davlatlarda texnik servisning firmali usuli 
Texnika ishlab chiqaruvchilar uchun
:
ishlab chiqaruvchi kompaniya
texnikasidan foydalanishda asosiy detal va elementlarni ishlashini nazorat qilish, 
texnika bilan bog‗liq barcha ishlarni bajarish, ishlab chiqarish uchun qisqa va uzoq 
muddatli prognozlar tuzish imkoniyatining mavjudligi; 
Qishloq xo„jalik korxonalari uchun
:
dilerlar tomonidan tiklash –tamirlash 
ishlarini sifatli bajarilishi, malum muddat ishlagandan so‗ng texnikani ishlab 
chiqaruvchiga qaytarib berish imkoniyati, bir xil turdaga texnikalarni, turli texnik 
parametrlarni keng nomenklaturasi, ishlab chiqariladigan texnikaning yuqori 
sifatliligini ta‘minlash firmali texnik servisning ijobiy tomonlari hisoblanadi. 
Texnika ishlab chiqaruvchilar uchun
:
har bir ishlab chiqaruvchi uchun ko‗plab 
dilerlik tizimining bo‗lishi, ularni tashkil etish va mablag‗lash-tirish bo‗yicha 
qiyinchiliklarning borligi, dilerlik tizimining doimiy texnika ishlatilayotgan joyga 
yaqin joylashmaganligi, ishlab chiqariladigan mahsulotning katta seriyada chiqarish 
imkoniyatining yo‗qligi, chiqarilayot-gan texnikaning katta partiyasini tiklashni 
tashkil etishning murakkabligi; 
Qishloq xo„jalik korxonalari uchun
:
kafolat muddatidan so‗ng tiklash-
tamirlash ishlarini qimmatligi, kafolat muddati davrida boshqa tashkilotlar tomonidan 
xizmat ko‗rsatilganda kafolatli xizmat ko‗rsatishdan voz kechish, turli ishlab 
chiqaruvchilar etkazgan texnikalar bo‗lganda barchasining dilerlarini manzilgohlari 
malum bo‗lishi kerakligi, ishlab chiqaruvchilarning texnikalarini ratsional ishlatishga 
qiziqishning yo‗qligi, texnikasi va zaxira-ehtiyot qismlarning nisbatan qimmatligi, 
ishlab chiqariladigan texnikalarning nisbatan sifatining pastligi, ommaviy ishlab 
chiqarilishi joylardagi tovar ishlab chiqaruvchilarning o‗ziga hosligini inobatga 
olinmasligi texnik servisning salbiy tomonlari hisoblanadi. 
Tahlillar shuni ko‗rsatadiki, xorijda firmali texnik servisning tashkiliy 
tuzilmasi firmalar - mashina ishlab chiqaruvchilar, firmalarning yangi texnika 
importyorlari (general agentliklar) va dilerlardan iborat. 
Firmali texnik servisning tashkiliy shakli va tuzilmasi turli davlatlarda turlicha 
ko‗rinishga ega bo‗lib, firma-ishlab chiqaruvchiga o‗zi ishlab chiqargan 
mashinalarning butun foydalanish davridagi texnik holati uchun javobgarligi umumiy 
tamoyil hisoblanadi.
Xorijiy davlatlarda ko‗p yillar davomida to‗plangan tajribalar natijalarining 
ko‗rsatishicha, firmali texnik servisni tashkil qilishning maqbul (ratsional) shakli - bu 
dilerlik tizimi hisoblanadi. 

---

206 
Amerika, Angliya, Germaniya, Gollandiya kabi xorijiy davlatlarda firmali 
texnik servisning tizimi (dilerlik tizimi) asosan uchta zonadan iborat: mashinasozlik 
korxonasi, diler va fermer xo‗jaliklaridan (90-rasmga qarang).