A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

19.4-§. O„simliklarni sug„orish texnologiyasi 
 
Mamlakatimizda qishloq xo‗jaligi mahsulotlarini etishtirishda asosan
 
sug‗oriladigan dehqonchilik usuli qo‗llaniladi. Ekinlar hosildorligini oshirish suvdan 
to‗g‗ri foydalanishga bevosita bog‗liq. Bu ishda eng muhimi suvni tejab sarflagan 
holda ekinlarni sifatli sug‗orishga qaratilgan barcha tadbirlarni amalga oshirishdir. 
Sug‗orish ishlari (46-rasm) sirtdan, yomg‗irlatib, tuproq ostidan va tomchilatib 
sug‗orish usullariga bo‗linadi. 

---

121 
 
46-rasm. Sug„orish usullari. 
 
 
47-rasm. Tomchilatib sug„orish usuli 
 
48-rasm. Oqizib sug„orish usuli 
Tomchilatib sug‘orish 
Yomg’irlatib 
sug’orish 
Tuproq ustidan sug’orish 
Tuproq ostidan sug’orish 

---

122 
 
 
49-rasm. Yomg‟irlatib sug„orish usuli 
 
 
 
 
50-rasm. Er ostidan sug„orish usuli 
 
Sirtdan sug„orish usulida
dalalar bostirib yoki egatlarda suv oqizib
sug‗oriladi. Bu usulni katta me‘yorlar bilan sug‗orishda qo‗llash maqsadga 
muvofiqdir. Bunda bir marta sug‗orish gektariga 800...1000 m
3
mavsum davomida 
bo‘lsa 4000...6000 m
3
suv sarflanadi (katta me‘yor g‗o‗zaga taalluqli).Bu usulni 
og‗ir va salga loyqalanadigan tuproqlarda, sho‗r yuvishni talab etuvchi sho‗rlangan 
maydonlarda, shuningdek kuchli shamol bo‗lib turadigan hududlarda qo‗llash tavsiya 
etiladi. 
Sug‗orish ishlarida mehnat sarfini kamaytirish uchun amalda qo‗llanilib 
kelinayotgan sirtdan sug‗orish usulida muvaqqat ariqlar, o‗qariqlar yordamida 
sug‗orish ishlarini tashkil etish uchun maxsus polietilen va kapron trubalardan keng 
foydalanish mumkin. Ular sug‗orish tarmoqlari va o‗qariqlar o‗rnini bosadi,
suvchining ish unumi 1,5...2 barobar ortadi, suv sarfi 8...10 foizga kamayadi. 

---

123 
Bunda traktorlarga o‗rnatiladigan nasosli PPA-165 va PPA-165U rusumli 
sug‗orish agregatlaridan (51-rasm) foydalaniladi, natijada sug‗orish arig‗iga ehtiyoj 
qolmaydi.
a) b)