A. D. Kayumov gruntshunoslik

3-BOB. GRUNTLARNING XOSSALARI 

---

81
 
 
 
 
Gruntlarning xossalari deb boshqa gruntlar (jismlar) bilan o„xshashligi yoki 
farqini bildiruvchi xususiyatlari va ularni yoki har xil maydonlar va moddalarning 
(masalan,  rangi,  plastikligi,  mustahkamligi,  elektro„tkazuvchanligi  va  boshqalar) 
ta‟siri bo„lganda yuzaga chiquvchi omillar tushuniladi. Amalda gruntlarning juda 
ko„p  xossalari  mavjud.  Gruntlarning  kimyoviy  xossalari  o„zining  tabiatiga  qarab 
kimyoviy,  fizik-kimyoviy,  fizik  va  biotk  sinflarga  bo„linadi.  Gruntlarning 
kimyoviy  xossalari  ularda  kechadigan  kimyoviy  jarayonlarni  tavsiflaydi;  fizik-
kimyoviy  –  gruntlarda  molekulyar  va  mikro  sathda  ro„y  beradigan,  har  xil  yuza 
hodisalari va fizik-kimyoviy jarayonlarni tavsiflaydi, ammo hech qanday kimyoviy 
almashinuv  hodisasi  ro„y  bermaydi.  Gruntlarning  fizik  xossalari  ularga  har  xil 
maydonlarni:  gravitatsiya,  issiqlik,  elektr,  magnit,  gidrodinamtik,  ayerodinamik, 
radiatsiya,  mexanik  va  boshqalar  ta‟siri  bo„lganda  yuzaga  chiqadi.  Gruntlarning 
biotik  xossalari  tirik  organizm  ishtirokida  bo„ladigan  jarayonlarni  o„zida  aks 
ettiradi.