A. D. Kayumov gruntshunoslik


-rasm. Gruntlarning yuvilishi



Download 8,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet83/147
Sana30.06.2021
Hajmi8,96 Mb.
#105332
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   147
Bog'liq
gruntshunoslik

3.13-rasm. Gruntlarning yuvilishi: a – yuza; b – to„lqinli; v – suffoziyli. 
 
 
Gruntlarning  yuvilishi  ko„p  miqdordagi  o„zaro  bir-biri  bilan 
ta‟sirlanayotgan  omillarga  bog„liq,  ularning  ichida  eng  asosiysi  gruntdagi 
strukturali bog„lanish tarkibi va tasnifidir. Bog„langan gruntlarning yuvilishi 
dispersligiga,  kimyoviy-mineral  xususiyatiga,  g„ovakligiga,  plastikligiga, 
bo„kishiga,  namligiga,  qattiqligiga,  bog„lanish  kuchi  va  boshqa  tavsiflariga 
bog„liq  bo„ladi,  shu  bilan  birgalikda  bu  bog„lanish  to„liq  suv  shimilishida 
gilli gruntlarning bog„lanish kuchiga nisbatan yaqqol ifodalangan bo„ladi. 
 
Gilli  jinslarning  yuviluvchanligi  va  ularning  bo„kishi  orasida  kerakli 
darajada  bog„liqlik  bor:  ko„pchilik  hollarda  tez  bo„kadigan  gruntlar  yuqori 
yuvilishga ega bo„ladi. Ularning yuvilishga qarshiligi diametri 0,05 va 0,001 mm 
dan  kichik  bo„lgan  zarralarning  miqdori  oshishi  bilan  bir  qanchaga  oshadi. 
Gruntlarning  yuvilish  darajasi  ko„pchilik  hollarda  ularning  struktura-tekstura 
xususiyatiga  bog„liq  bo„ladi.  Xususan,  gilli  gruntlarning  yuvilishga  qarshiligi 
g„ovaklikning  kamayishi  bilan  oshadi.  Qatlamli  gruntlarda  ularning  yuzasi 
bo„yicha  yuvilish  odatda  unga  perpendikulyar  yo„nalishga  nisbatan  1,2-1,5 
marotaba kam. 
 
Gruntlarning  suvga  mustahkamligini  aniqlash  uchun  maxsus  dala 
tadqiqotlari,  laboratoriya  va  modellashtirish  ishlari  o„tkaziladi.  Bo„kuvchanlik, 
ko„pincha, standart o„lchamli va shaklli namunalarda har xil namlikda aniqlanadi. 
Odatda,  bunda  namuna  hamma  tomondan  namlanadi.  Ammo  bunday  sxema 
«shartli»  hisoblanadi,  chunki  massivda  qandaydir  jins  namunasini  hamma 
tomonidan suv kirib namlanishi va ularni hamma tomonidan strukturali elementga 


114
 
 
ajralishini tasavvur qilish qiyin. Shuning uchun yuvilish tezligi va tavsifi ma‟lum 
darajada, gruntlarning suvga mustahkamligini taxminan tavsiflashi mumkin. 

Download 8,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish