A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

12.2. Mehnat shartnomalari 
 
Mehnat  shartnomasi  xodim  bilan  ish  beruvchi  o’rtasida  muayyan 
mutaxassislik,  malaka,  lavozim  bo’yicha  ishni  ichki  mehnat  tartibiga  bo’ysunadigan 
holda  taraflar  kelishuvi,  shuningdek,  mehnat  to’g’risidagi  qonunlar  va  boshqa 
normativ  hujjatlar  bilan  belgilangan  shartlar  asosida  haq  evaziga  bajarish  haqidagi 
kelishuvdir. 
Mehnat shartnomasi taraflari quyidagilar hisoblanadi: 
-  xodim; 
-  ish beruvchi. 
O’zbekiston  Respublikasining  Mehnat  Kodeksida  mehnat  shartnomasi  tarafi 
bo’lgan  xodimni  ishga  qabul  qilish  qoidalari  belgilab  qo’yilgan.  Chunonchi,  ishga 
qabul qilishga o’n olti yoshdan yo’l qo’yiladi. O’n besh yoshga to’lgan shaxslar ota-
onasidan  birining  yoki  ular  o’rnini  bosuvchi  shaxsning  yozma  ravishdagi  roziligi 
bilan ishga qabul qilinishi mumkin. 
Yoshlarni  mehnatga  tayyorlash  maqsadida  umumta’lim  maktablari,  hunar-
texnika  bilim  yurtlari  va  o’rta  maxsus  o’quv  yurtlari  o’quvchilarini  o’n  to’rt  yoshga 

---

 
261 
to’lganlaridan  keyin  ota-onasidan  birining  yoki  ular  o’rnini  bosuvchi  shaxsning 
roziligi  bilan  bolalarning  sog’ligiga  va  kamol  topishiga  ziyon  etkazmaydigan  va 
ta’lim olish jarayonini buzmaydigan engil ishlarni o’qishdan bo’sh vaqtlarida bajarish 
uchun ishga qabul qilishga yo’l qo’yiladi. 
O’n  sakkiz  yoshga  to’lmagan  shaxslarni  ishga  qabul  qilishda  amaldagi 
qonunchilikda  ular  mehnatidan  foydalanishda  qator  cheklashlar  belgilab  qo’yilgan. 
Ya’ni  o’n  sakkiz  yoshga  to’lmagan  shaxslar  mehnatidan  shu  toifa  xodimlarining 
sog’ligi,  xavfsizligi  yoki  axloq-odobiga  ziyon  etkazishi  mumkin  bo’lgan  mehnat 
sharoiti  noqulay  ishlarda,  erosti  ishlarida  va  boshqa  og’ir  ishlarda  foydalanish 
taqiqlanadi  hamda  ularning  normadan  ortiq  og’ir  yuk  ko’tarishlari  va  tashishlariga 
yo’l qo’yilmaydi. Man etilgan bu ishlar ro’yxati hamda yuk normalarining chegarasi 
O’zbekiston  Respublikasi  Mehnat  va  aholini  ijtimoiy  muhofaza  qilish  vazirligi, 
Sog’liqni  saqlash  vazirligi  bilan  O’zbekiston  Kasaba  uyushmalari  Federatsiyasi 
Kengashi  ish  beruvchilarning  vakillari  maslahatini  olgan  holda  belgilab 
qo’yadilar.Ishga qabul qilishni g’ayriqonuniy ravishda rad etishga yo’l qo’yilmaydi.