A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

-  personalning strategik menejmenti; 

---

 
23 
-  menejer kar’erasini rejalashtirish; 
-  xodimlarni muvofiqlashtirish texnikasi; 
-  iqtisodiy tanglik sharoitida personalni boshqarish. 
Yuqorida  qayd  etilgan  barcha  muammolarni  hal  etish  va  yangiyo’nalishlarda 
muvaffaqiyatga  erishish  umumiy  asosga  ega.  Buning  diqqat  markaziga  personalni 
qo’yish,  xodimlar  tomonidan  yangi  sharoitlardagi  o’z  rollarini  idrok  etishlari  va 
shaxsiy ongliliqdir. 
Personalni  boshqarishning  zamonaviy  yo’nalishlarini  xorijiy  kompaniya  va 
firmalarga xos amaliy faoliyati tajribasi e’tiborga molikdir. 
 
  
 
AQSHda      shakllangan  personalni  boshqarish  tamoyillari  amerikaliklarning  
o’z  davlatlarini  “katta  imkoniyatlar  mamlakati”  deb  hisoblanadigan  tamoyili  negizida 
asoslangan.  Ya’ni,  Amerika  Qo’shma  Shtatlarida  har  bir  xodimga  agar  u  kuch-
g’ayratini  ayamasa,  o’zining  kasbiy  mahorati  va  bilimini  oshirib  borsa,  albatta 
muvaffaqiyatga erishadi, degan qat’iy ishonch singdirilgan. Bunday sharoitda faqat o’z 
kuchiga  ishonadigan,  kichikroq  bo’lsa-da  o’z  shaxsiy  korxonasiga  ega,  ishchan  va 
malakali xodim tadbirkorlikning “eng maqbul modeli” hisoblanadi. 
Evropa  Ittifoqiga  a’zo  mamlakatlar  uchun  esa  personalni  boshqarishga 
davlatning  qonunchilik  yordamida  aralashuvi  nisbatan  kengroqdir.  Xususan, 
personalni yollash, xodimlarni ishdan bo’shatish, ishchilar va ish beruvchilar o’rtasidagi 
munosabatlar  qonun  orqali  muvofiqlashtirib  boriladi.  Bu  mamlakatlarda  ish  haqi 
to’lash,  xodimlarning  salomatligi,  mehnat  xavfsizligi,  ish  vaqti  miqdoriga  amaldagi 
qonunchilik tomonidan juda qat’iy talablar qo’yilgan. 
Xususan  Evropa  Ittifoqi  Iqtisodiy  Rivojlanish  tashkiloti  tomonidan  qabul 
qilingan  “Ijtimoiy  harakat”  dasturi  orqali  qit’a  mamlakatlarida  personalni 
boshqarishga o’z qonunchilik ta’sirini kuchaytirib bormoqda. 
Personalni  boshqarishga  davlatning  aralashuvi  Evropada  faqat  qonunchilik 
bilan  chegaralanib  qolmaydi.  Bu  mamlakatlarda  tashqi  bozor  uchun  yuqori  malakali 
xodimlarni  tayyorlash  sarf-xarajatlari  davlat  tomonidan  qoplanadi.  Shu  sababli 
Iqtisodiy Rivojlanish tashkiloti ma’lumotlariga ko’ra Evropada malakali ishchi kuchi 
dasturlari uchun davlat sarf-xarajatlari AQSHga nisbatan sezilarli darajada ko’pdir. 
Evropada  Shimoliy  Amerikaga  qaraganda  mulkchilik  shakllarida  ham  sezilarli