A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

Xalqlarning  boyligi  tabiati  va  sabablarini  tadqiq  qilish” 
asari  erkin  bozorga  ega 
bo’lgan iqtisodiy jamiyat taraqqiyotining nazariy asosi, qisman ijtimoiy modeli bo’ldi. 
Bu mumtoz asardagi shaxsiy rag’bat va mehnatning chuqur taqsimoti g’oyasi menejment 
nazariyasini sifat jihatidan yangi bosqichga ko’tardi. 
Amerikalik muhandis-mexanik  
Frederik Teylor 
ilmiy menejmentning  asoschisi 
hisoblanadi.  Uning  “
Sex  menejmenti” 
(1903)  va  “
Ilmiy  menejment  tamoyillari  va 
usullari” 
(1911)  asarlarida  menejment  va  personalni  boshqarish  sohasidagi  asosiy 
tamoyillar aniq ravshan bayon etilgan. 
Ushbu  yangiliklar  ilmiy  menejment  tizimi  tarkibiy  elementlarini  tashkil  etdi. 
Ular asosini to’rt tamoyil tashkil etardi: 
1.
 
Ma’muriyat  “eski  an’anaviy  va  qo’pol  amaliy  uslublar  o’rniga”  korxonada 
qo’llanilayotgan mehnatning barcha turlari ilmiy poydevorlarini ishlab chiqarishni o’z 
zimmasiga oladi. 
2.
 
Ma’muriyat  ilmiy  asosda  ishchilarni  sinchiklab  tanlab  oladi,  so’ng  har  bir 
ishchini  mashq  qildiradi,  o’qitadi  va  rivojlantiradi.  Holbuki,  avvallari  ishchi  o’ziga 
                                                        
1
 
Тсмур тузуклари.  Т.: Шарқ, 2005. -  13- бст
 

---

 
19 
o’zi kasb tanlar va bilganicha bu kasb bo’yicha mashq qilardi. 
3.
 
Ma’muriyat  ishlab  chiqarishning  barcha  alohida  tarmoqlari  o’zi oldin  ishlab 
chiqqan  ilmiy  tamoyillarga  mos  kelishiga  erishish  yo’lida  ishchilar  bilan  dildan 
hamkorlikni amalga oshiradi. 
4.
 
Korxona  ma’muriyati  va  ishchilar  o’rtasida  deyarli  bir  xil  mehnat  va 
mas’uliyat taqsimoti o’rnatiladi.
1
 
 Amerikalik  amaliyotchi  olim