A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V

Tibbiy asbob-anjoinlarni, shprislarni zararsizlantirish,
sterilizatsiyadan oldingi tozalov va sterilizatsiya qiiish
bo'yicha y o ‘riqnom a (O 'zbekiston Respublikasi
S SV ning 600-sonIi B u y r u g ‘i 8-ilova)
1. Tibbiy asbob anjomlarni zararsizlantirish, sterilizatsiyadan 
avvalgi tozalov va sterilizatsiya qiiish shifoxonaichi infeksiyalaridan 
bemorlarni va tibbiy xodimlarni saqlashga qaratilgan.
2. Tibbiy asbob-anjom lardan patogen va sbartli - patogen 
m ikroorganizm larni. viruslarni, (shular qatorida virusli gepatitlarni 
va O IV infeksivasini chaqiruvchilarini). bakteriyalarni v o 'q o tish
m aqsadida dezinfeksiya qilinadi.
3. Tibbiy asbob-anjomlardagi barcha m ikroorganizm larni o 'ld i- 
rish m aqsadida sterilizatsiya qilinadi.
4. Bem orlarga qo 'lla n g a n va ishlatish jara y o n id a teri. shilliq 
qavatlarni jarohatlashi, qon va jaro h atlan g an jo y bilan muloqotda 
b o 'lg an k o ’p m arotaba ishlatiladigan tibbiy asbob-anjom lar ishla- 
tilgan jo y d a zararsizlantiriladi.
5. Keyinchalik sterilizatsiyadan oldingi tozalov o'tkaziladi va 
s o 'n g sterilizatsiya qilinadi.
6. Sterilizatsiyadan oldingi tozalovni asbob-anjom dan me- 
xanik iflosliklarni oqsil va y o g 'li m oddalarni va dori-darmonlarni 
qoldiqlarini vo 'q o tish m aqsadida o'tkaziladi.
7. Dezinfeksiya. sterilizatsiyadan avvalgi tozalov va sterilizat- 
siyani faqat O 'z b e k iston Respublikasida q o 'llash uchun ruxsatno- 
m a b o 'lg an vositalar. asbob-uskunalardan foydalanish m um kin va 
ishlab chiqargan m uassasani taklifnom alariga rioya qilinishi kerak.
8. Barcha dezinfeksiyalovchi. yuvuvchi va sterilizatsiya qiluv- 
chi m oddalar, eritmalar q o p q o g 'i bor idishlarda saqlanishi lozim 
va vositaning nomi, uni konsentratsiyasi. xususivati. tayyorlangan 
sana aniq ko'rsatilishi kerak.
272
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

9. Stom atologiyada q o i la n a d ig a n asbob-anjomlar har xil shakl- 
da b o ' lganligi. har xil materiallardan tayyorlanganligi tufayli de- 
zinfeksiyani usuli va vosita turlarini tanlashga alohida e 'tib o r beri- 
lishi va jad va lda keltirilgan (600-sonli buyruq. 96- bet) ko'rsatm a- 
ga t o i i q rioya qilinishi kerak.
10. M urakkab tuzilishga ega tibbiy asbob-anjomlarni (endoskop 
va boshqa) zararsizlantirish. sterilizatsiyadan oldingi tozalov va 
sterilizatsiy ani o 'tk az ish b o'y ich a m axsus uslubiy-y o'riqnom alar- 
da keltirilgan k o ’rsatmalarga rioya qilinishi kerak.
11. Tibbiy asbob-anjomlarni tarkibida 0.5 % xlor m avjud dezin- 
fektantda 10 daqiqa zararsizlantirib markaziy sterilizatsiya b o ‘limi- 
ga jo 'natilad i va u yerda sterilizatsiy adan oldingi tozalovni quyida- 
gi jadv a lda keltirilgan qoidalar bo'yich a o'tkaziladi ( 1 0 - jadval).
10-jadval
y<>
T o z a lo v
j a r a y o n l a r i
T o z a l o v re j i m i
QoM la ni-
l a d i g a n
v o s i t a l a r
E r i t m a -
n in g b o s h -
l a n g ' i c h t°
E k s p o z .
v a q t i
I
Yuquvchi k o m p l e k s eritm asid a: unin g 
tarkib ida 20 ml 3 0 - 3 3 % pergidro l. 5 g 
y u v u v c h i m o d d a (dvuglekisl. natriy, lo­
tos va bosh q a.) 975 ml suv
50
15 min
T o g 'o ra .
ro kovina,
vanna
2
Y uvuvchi eritm ada, har bir anjo m ni, 
v ato-m arle v, ta m p o n yoki c h o 't k a bilan 
v u v i s h
0.5 min
'j3
O qin suvda c h a y q a s h (yuvuvchi erit- 
m a d a n s o 'n g )
10 min
4
D istilla ngan suvda chayqash
Tog'ora.
va n n a
5
Issiq havo bilan quritish
85
To' liq
Sushiln iy
Ilova:
1. 
Yuvish jarayonida eritmani t1, bir m e'y o rd a saqlab turish shart 
emas.
273
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2. Yuvuvchi eritmani kun davom ida bir necha m arta ishlatish 
m umkin. lekin har safar / ° - 5 0 c dan boshlash kerak.
3. Sterilizatsiyadan oldingi tozalovning sifatini. ya 'n i qon va 
boshqa biologik substansiyalarni qoldig'ini aniqlovchi sinam alar 
bilan o'tkaziladi va tibbiy anjomlarni har bir turidan 10 % sinovdan 
o'tkaziladi. lekin 3—1 tadan kam b o i m a s li g i kerak.
A) Azopiram s in a m a si:
- 1 litr b o sh la n g 'ic h eritmani tayvorlash uchun 100 g amidopi- 
rinni 1. 0 -1 . 5 g solyanokisliy anilin bilan quruq holatda aralashti- 
radi va 96 % etil spiiti bilan 1 litrgacha vetkaziladi va m oddalar 
y axshi eriguncha aralashtiriladi. Ushbu eritmani bekik tiakonda. 
q o ro n g 'id a va m uzlatkichda (4°C) saqlash kerak - 2 oygacha;
- xona haroratida - 1 oygacha;
- sinamani o 'tk az ish d a b o sh la n g 'ic h eritmani teng hajm iga 3 % 
vodorod peroksidi quy iladi. Agar 1 daqiqagacha siyohrang hosil 
b o 'lsa reaktivni sinam a sifatida q o 'lla s h mumkin. A gar rang kech- 
roq hosil b o 'lsa reaktivni qo 'llash m um kin emas:
- natija musbat b o 'lg a n holda bir zu m d a siyohrang hosil bo'ladi. 
key inchalik q izg 'ish g a aylanadi.
B) Am idopirin sinamasi:
- r e a k t i v l a r - 5 % spirtli am idopirinning eritmasi (muzlatkichda 
bekik flakonda saqlanadi):
- 30 % li sirka kislotasining eritmasi:
- 3 % li vodorod peroksidi:
- sinamani o 'tk az ish jarav o nid a ushbu reaktivlarni teng hajm da 
aralashtiriladi.
Ilova: 
agar azopiram yoki amidopirin sinamalarini o'tk az ish ja- 
rayonida rang 1 daqiqadan key in hosil b o 'lsa. bu holatlarda sina­
ma natijasi hisobga olinmaydi. (Y a'n i manfiy hisoblanadi). Sinama 
m usbat b o 'lg a n holda siyohrang hosil bo'ladi.