A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V

N azorat savollari
1. O I V / O I T S d i a g n o s t i k a s i d a q a n d a y ta h liliy t a s h x is la s h u sullari 
q o ' l l a n i l a d i ?
2. I F A h a q i d a n i m a la r n i b ila s iz ?
3. I m m u n o b l o t u su li h a q i d a n i m a la r n i b ila s iz ?
4. V i r u s z a lv o r in i a n i q l a s h q aysi te k s h ir is h usuli o rq ali a m a l g a o s h i ­
r ila d i?
5. P Z R h a q i d a n i m a la rn i b ila s iz ?
6. V i r u s o l o g i k te k s h i r u v d e g a n d a n i m a n i t u s h u n a s i z ?
172
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

V I B O B . O I V V O I T S M D A V O L A S H
Kasallikni etiotrop davolashda. asosan, antiretrovirus preparat- 
laridan foydalaniladi. Antiretrovirus preparatlarining ta'sir qiluv- 
chi nuqtasi bo'lib provirus DNksini sintez qilish bosqichini kataliz 
qiluvchi qaytalama transkriptaza fermenti hamda virusning struk- 
turasi peptidlarining tuzilishini ta'minlovchi proteaza fermenti hi- 
soblanadi.
A n tir e tr o v ir u s t e r a p iy a s in in g asosiy m a q s a d i 
bo'lib virus­
ning qondagi miqdorini (nagruzkasini - zalvorini) kamaytirish. 
immunitetni tiklash. bemorning umrini imkon qadar uzaytirish, 
uning hayot kechirish sifatini va ahvolini yaxshilash. kasallikning 
kuchayishini to'xtatish. opportunistik infeksiyalaming oldini olish 
hisoblanadi.
D a v o l a s h n i n g asosiy p rin sip la ri
1. Agar bemorda sil kasalligi, gepetit yoki shunga o'xshash 
o'tkir kasalliklar aniqlansa, avval shu kasalliklarni davolash va be­
morning ahvolini yaxshilash zarur. Bunda antiretrovirus terapiyasi 
1 oyga va undan ortiq muddatga kechilctiriladi. Opportunistik in- 
feksiv alarning profilaktikasi ham shu davrda o'tkaziladi.
2. Bemorning antiretrovirus terapiya olishga tayyorligini indi­
vidual ravishda baholash zarur.
3. Narkomanlarda narkotiklar o'rnini bosishga qaratilgan cho- 
ralar. ularning davolanishga bo'lgan maylini orttiradi.
4. Dori moddalariga o 'z vaqtida buyurtma (zayavka) berish va 
sotib olish zarur omillardandir.
5. Bemorlarni o'rgatish kerak: OIV qanday kasallik. hozirgi 
kundagi uni davolash imkoniyatlari. qaysi y o i bilan boshqa odam- 
larga yuqadi. Bemor o'zi ixtiyoriy ravishda ARTni olish haqida qa- 
ror qabul qilishi kerak.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ART boshlashdan avval birlamchi tekshiruv o'tkaziladi. Jahon 
Sog'liqni saqlash tashkiloti (JSST) tomonidan 2004- yili mart oyida 
SNG davlatlari uchun qabul qilingan protokolida bu quyidagilarni 
o 'z ichiga oladi:
- anamnez yigish;
- bemorning umuiniy ahvolini baholash:
- bemorning shikovatlarini aniqlash;
- vo'ldosh kasaliklarni aniqlash;
- bemorning ruhiy holatiga baho berish va davolashga tayyor- 
ligini aniqlash:
- avvalgi hayot faoliyati:
- fizikal tekshiruv:
- ginekologik tekshiruv.
Zarurat tug'ilganida bemorni narkologikkonsultatsiyadan o 'tk a­
ziladi va davolanadi, psixiatrik yordam ko'rsatiladi.
Hozirgi kunda bemorlarni davolashda qo'llanilayotgan barcha 
antiretrovirus preparatlari 3 ta toifaga bo'linadi.