A b d u m a jid m a d r a im o V g a V h a r fu z a IL o V a manbashunoslik

1.2.1.6. Qadimgi hind manbalari
Saklar, massagetlar, toharlar va qadim gi Q a n h a xalqi, ularning ijtimoiy- 
iqtisodiy hayoti haqidagi qim m atli m a ’lum otlarni hindiarning epik dostoni 
“ M a h o b h a r a t a ”da h a m u ch ratam iz.
“ M ah o b h arata” ( “ Bharata avlodlari ja n g n o m a si” ) sanskrit tilida yozilgan 
bo'lib, 100 ming baytni o 'z ichiga olgan 18 kitobdan iborat. Afsonaviy shoh 
Bharataning ikki toifa avlodlari kavravlar va pandavlarning o'zaro adovatlari 
va urushlari bayon etiladi. U m iloddan aw algi X—VIII asrlarda yaratilgan.
Asarda, m asalan, u zo q H in d isto n g a , fikrim izcha savdo-sotiq ishlari 
bilan b o r g a n sak lar, t o h a r l a r va q a n h a l a r h a q id a m a n a bu m u h i m
m a ’lu m o t keltirilgan: “ U n in g (p o d s h o h Y u d h ish tran in g ) eshigi oldida 
b o sh q a xalqlar bilan birga saklar, t o h a r la r va q an h a lik la r h a m navbat 
kutib turardilar. P a h m o q soqol, p esh o n alari sh o h la r bilan bezatilgan, 
qo 'lla rid a t u r li- tu m a n sovg'alar, j u n , rang, ipak va p atta (oq q a y in n in g
bir turi) daraxti to lasid an , sh u n in g d e k , k a m v o b m a to la rd a n , p a x ta d a n
t o 'q i l g a n g a z la m a la r , m a y in , nafis te rila r, u z u n va o 't k i r q ilic h la r, 
shamshirlar, te m ir nayzalar, harxil boltalar, ichimliklar, xushbo'y narsalar, 
t u r li- tu m a n q i m m a t b a h o t o s h la r ” 1.