A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

7.3.18.  «Tarixi  Shohruhiy»
«Tarixi  Shohruhiy*  («Shohruh  (bek)  tarixi*)  nom li  asar muallifi  XIX 
asrd a  yashab  o 'tg a n   fa rg 'o n a lik   tarix c h i  olim   N iyoz  M u h am m ad  
X o'qandiydir.  U  taxm inan  1803-yili  Q o 'q o n d a  yirik  harbiy  xizm atchi 
oilasida tug'ilgan, Xudoyorxon qo'shinida lashkamavis, ya’ni harbiy kotib 
lavozim ida  xizm at  qilgan,  60-yillar  boshlarida  iste’foga  chiqib,  ilmiy 
faoliyat  bilan  m ashg'ul  bo'lgan.
Niyoz  M uham m ad  keng  m a’lum otli  kishi  bo'lib,  «Niyoziy*  taxallusi 
bilan  sh e’riar  ham   yozgan.  Lekin,  yirik  tarixiy  asari  «Tarixi  Shohruhiy* 
bilan  k o'proq  m ashhur.  Bu  asar  Q o 'q o n   xonligining  1709-1876-yillar 
orasidagi  tarixi  to 'g 'risid a   m ukam m al  m a ’lum ot  berib,  un d a  ushbu 
x o n lik k a   q a ra m   b o 'lg a n   b o s h q a   T o s h k e n t,  h ozirg i  Q irg 'iz is to n , 
Q ozog'istonning janubiy  viloyatlari  hududlarining  ijtimoiy-siyosiy  tarixi 
ham  bayon etilgan.  U nda Q o 'q o n  xonligining  Buxoro,  Sharqiy Turkiston 
va boshqa m am lakatlar bilan bo'lgan iqtisodiy, siyosiy va madaniy aloqalari 
haqida  ham   e ’tiborga  molik  m a’lu m otlar  keltirilgan.
«Tarixi  Shohm hiy*  asarining  m atni  N .N .P antuso v tom onidan  1885- 
yili Q ozonda chop etilgan. Ayrim  parchalari V.V.Bartold,  N .G .M allitskiy 
va  V .A .R o m o d in   ta ra fid a n   rus  tilig a   ta rjim a   q ilin g a n .  Bu  a sa r 
T.K.Biysem biyev  tom onidan  ch u q u r  va  atroflicha  o'rganilib,  1987-yili 
m s  tilida  O lm a-O tada  alohida  kitob  chop  e tild i*
*  U shbu  m avzu  B.  A hm cdov  asariga  tayanib  yoritildi.
246

---